Παρέμβαση Υπ. Οικονομικών στη συνεδρία της Κοιν. Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Κύπρος – το αύριο»

Η Κύπρος έχει εξασφαλίσει μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας €1,2δις για χρηματοδότηση του Σχεδίου «Κύπρος – το αύριο» με ορίζοντα υλοποίησης το 2026. Ποσό ύψους €1δις θα δοθεί ως χορηγία και €200εκ ως δάνειο.

Η διαδικασία υπογραφής των Συμφωνιών Χρηματοδότησης και Δανείου με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ολοκληρώνεται, επιτρέποντας την άμεση (εντός Σεπτεμβρίου) εκταμίευση της προκαταβολής (13%) συνολικού ύψους €156,8εκ.

Το Σχέδιο «Κύπρος – το αύριο»

Το Σχέδιο περιλαμβάνει μια συνεκτική δέσμη 133 παρεμβάσεων, 58 μεταρρυθμίσεων και 75 επενδύσεων.

Συνυπολογίζοντας τα κονδύλια του Σχεδίου και του Ταμείου Πολιτικής Συνοχής, καθώς και τις πρόσθετες ιδιωτικές επενδύσεις που θα προκύψουν από την υλοποίηση των στηριζόμενων σχεδίων, ο οικονομικός αντίκτυπος του Σχεδίου «Κύπρος – το αύριο» είναι πέραν των €4δις. Ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του Σχεδίου, πέραν της προβλεπόμενης αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, θα προστεθεί ένα επιπλέον ποσοστό ύψους 7%, ενώ από την υλοποίηση των κονδυλίων του Σχεδίου θα δημιουργηθούν πέραν των 11 χιλιάδων νέων, καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας.

Είναι ένα φιλόδοξο και ρεαλιστικό ταυτόχρονα σχέδιο, για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, αλλά και των προκλήσεων της μετά πανδημίας εποχής, σε ένα περιβάλλον ανταγωνιστικότητας, ανθεκτικότητας, κοινωνικής συνοχής, περιβαλλοντικής και ψηφιακής προσαρμογής και ανάπτυξης.

Σήμερα η Βουλή ενημερώθηκε σε λεπτομέρεια για τις επενδύσεις, μεταρρυθμίσεις, σχέδια και δράσεις που εμπίπτουν στους  πέντε (5) βασικούς πυλώνες πολιτικής του Σχεδίου και για την κατανομή των πόρων ύψους €1,2δις: 

• Δημόσια υγεία και πολιτική προστασία - €74εκ.
• Ταχεία μετάβαση σε μια  Πράσινη Οικονομία - €448εκ.
• Ενίσχυση της ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας της Οικονομίας - €422εκ
• Προς μια Ψηφιακή Εποχή  (ψηφιακός μετασχηματισμός) - €89εκ
• Απασχόληση, εκπαίδευση και ανθρώπινο δυναμικό - €173εκ

- Από το €1,2δις ποσό ύψους €491εκ. (ποσοστό 41%) αφορά σε μέτρα για την πράσινη μετάβαση και  €282εκ. (ποσοστό 23%) στην  ψηφιακή μετάβαση.

Προκλήσεις για διασφάλιση της επιτυχούς απορρόφησης του συνόλου των πόρων

Η εκταμίευση του συνόλου των πόρων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έγκαιρη επίτευξη ΟΛΩΝ των στόχων και οροσήμων, συνολικά 271, που έχουν τεθεί για κάθε μία από τις επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις του Σχεδίου, με πολύ συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα (ανά τρίμηνο). Ο στόχος αυτός καθιστά απαραίτητο:

• 1ον  τον σωστό σχεδιασμό και έγκαιρη υλοποίηση των μέτρων που έχουν ενταχθεί στο Σχέδιο από τους αρμόδιους φορείς (κυβερνητικούς και μη) και
• 2ον την συνεργασία όλων των θεσμών της χώρας, της δημόσιας υπηρεσίας, των πολιτικών κομμάτων και της Βουλής των Αντιπροσώπων, καθώς και όλων των εταίρων.

- 14 στόχοι/ορόσημα που πρέπει να επιτευχθούν μέχρι 31/12/21            

Για διασφάλιση της 2ης (πέραν της προκαταβολής) εκταμίευσης πόρων αρχές του 2022, πρέπει να επιτύχουμε τα 14 ορόσημα/στόχους, από τα 271 που έχουν τεθεί, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Αυτά αφορούν σε 6 νομοθετικές ρυθμίσεις, 2 μεταρρυθμίσεις χωρίς νομοθετική ρύθμιση, 5 επενδύσεις και 1 στην ανάπτυξη και λειτουργία Πληροφοριακού Συστήματος Παρακολούθησης του Σχεδίου.

Τα ορόσημα και οι στόχοι που προϋποθέτουν νομοθετικές ρυθμίσεις και χρειάζεται η συνεργασία των κομμάτων για ενέργεια/έγκριση από την Βουλή αφορούν στην:

• μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας
• καταπολέμηση της διαφθοράς
• μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος
• μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης / παράταση της θητείας των υφιστάμενων τοπικών αρχόντων και
• ρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού

- Μεταρρυθμίσεις και στόχοι/ορόσημα του Σχεδίου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας

Το Σχέδιο της Κύπρου αξιολογήθηκε θετικά και εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2021 από την ΕΕ αφού κρίθηκε επιλέξιμο για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του μηχανισμού, καθώς πληρούσε την βασική προϋπόθεση για περίληψη μέτρων για υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και δημοσίων επενδύσεων μέσω μιας ολοκληρωμένης και συνεκτικής δέσμης. 

Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο, έχουν τεθεί ως ορόσημα στο Σχέδιο και ως εκ τούτου αποτελούν προϋπόθεση για την επιτυχή εκταμίευση του συνόλου των ευρωπαϊκών πόρων[1] που εγκρίθηκαν για την Κύπρο. Οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές από πλευράς Ευρωπαϊκών Θεσμών για την επιτυχή υλοποίηση τόσο των σχεδίων, σε εθνικό επίπεδο, όσο και για την επίτευξη των στόχων του μηχανισμού σε επίπεδο ΕΕ.

Επομένως, άκρως σημαντική καθίσταται πλέον η ανάγκη επίτευξης συναίνεσης και έγκαιρης ψήφισης των νομοσχεδίων που αφορούν άμεσα ή επηρεάζουν την επίτευξη των οροσήμων.

Υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

100 από τα 172 Μέτρα δρομολογήθηκαν ή βρίσκονται σε διαδικασία υλοποίησης.

Από τα 172 συνολικά Μέτρα (μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις) που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο, 100 περίπου βρίσκονται ήδη στο στάδιο της υλοποίησής τους ή στη διαδικασία των προπαρασκευαστικών ενεργειών με σκοπό την έναρξη της υλοποίησής τους εντός του 2021. Η περίοδος ολοκλήρωσης των μέτρων/έργων κυμαίνεται από το 2021 έως το 2026.  

Από αυτά τα 14  συνδέονται με την πρώτη ομάδα ορόσημων/στόχων που έχει οριστεί για τον Δεκέμβριο του 2021. Ήδη πετύχαμε 2 από τους 14 αυτούς στόχους/ορόσημα του 4ου τριμήνου του 2021, 1ον με την έγκριση του εθνικού σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία από το Υπουργικό Συμβούλιο και 2ον με την προκήρυξη του Σχεδίου για προώθηση των ΑΠΕ και μέτρων ενεργειακής απόδοσης από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου & Βιομηχανίας (Βλέπετε Παράρτημα για περαιτέρω πληροφόρηση).

Πρόκληση για όλους και δική μας συνεχής προσπάθεια είναι η υλοποίηση του Σχεδίου, επίτευξη όλων των στόχων και οροσήμων έγκαιρα και σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα που τέθηκαν, για να διασφαλίσουμε  με τον πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο την εκταμίευση του συνόλου των €1,2δις από την ΕΕ.

Παράρτημα

Υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

100 από τα 172 Μέτρα δρομολογήθηκαν ή βρίσκονται σε διαδικασία υλοποίησης

Από τα 172 συνολικά Μέτρα (μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις) που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο, 100 περίπου βρίσκονται ήδη στο στάδιο της υλοποίησής τους ή στη διαδικασία των προπαρασκευαστικών ενεργειών με σκοπό την έναρξη της υλοποίησής τους εντός του 2021. Η περίοδος ολοκλήρωσης των μέτρων/έργων κυμαίνεται από το 2021 έως το 2026.  

Από αυτά τα 14 συνδέονται με την πρώτη ομάδα ορόσημων που έχει οριστεί για τον Δεκέμβριο του 2021. Ήδη πετύχαμε 2 από τους 14 αυτούς στόχους/ορόσημα του 4ου τριμήνου του 2021, 1ον με την έγκριση του εθνικού σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία από το Υπουργικό Συμβούλιο και 2ον με την προκήρυξη του Σχεδίου για προώθηση των ΑΠΕ και μέτρων ενεργειακής απόδοσης από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου & Βιομηχανίας.

Πιο συγκεκριμένα σε ότι αφορά στα Μέτρα που δρομολογήθηκαν:

αναφέρονται τα προγράμματα στήριξης των επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση και τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) για κατοικίες, ΜΜΕ, τοπικές αρχές κ.λπ., καθώς και ρυθμιστικές μεταρρυθμίσεις και άλλες επενδύσεις (π.χ. σε ψηφιακές υποδομές) με στόχο την ενίσχυση της αποδοτικότητας και της οικονομικής βιωσιμότητας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (π.χ. μέσω της ενίσχυσης του ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και της προώθησης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συστήματα ανανεώσιμης ενέργειας), δεδομένης της σημαντικής συμβολής του ενεργειακού τομέα στην επίτευξη των κλιματικών στόχων – πράσινη μετάβαση.  

Μια σειρά από άλλα μέτρα του ΣΑΑ που έχουν ήδη δρομολογηθεί αποσκοπούν στην ενίσχυση της επιχειρηματικής και επενδυτικής δραστηριότητας στη χώρα, π.χ. ενθαρρύνοντας περισσότερες επενδύσεις στην Έρευνα & Καινοτομία  (σύστημα φορολογικών ελαφρύνσεων), διευκολύνοντας τη μεταφορά γνώσης, υποστηρίζοντας στρατηγικές επενδύσεις, προωθώντας και ενισχύοντας την κυκλική οικονομία, καθώς και βοηθώντας τις επιχειρήσεις να συμμετάσχουν και να προωθήσουν περαιτέρω το branding «made in Cyprus».

Αναφέρονται επίσης οι μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης και του δικαστικού συστήματος, στη βελτίωση του νομικού και θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς, καθώς και στην αντιμετώπιση των χρηματοοικονομικών κινδύνων που σχετίζονται με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στον τραπεζικό τομέα, που έχουν επίσης τεθεί ως προτεραιότητες στο πλαίσιο του ΣΑΑ, δεδομένου του σημαντικού αντικτύπου τους στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας της οικονομίας εν γένει.

Εξίσου σημαντικά είναι μια σειρά μέτρων που αποσκοπούν στη συμβολή στον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας της χώρας τα οποία βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, όπως επενδύσεις στην ψηφιοποίηση διαφόρων κυβερνητικών υπηρεσιών, ανάπτυξη σχεδίου δράσης για ψηφιακές δεξιότητες κλπ.

Τέλος, σημειώνεται ότι αναπτύσσεται πληροφοριακό σύστημα παρακολούθησης του Σχεδίου που θα επιτρέψει την στενή παρακολούθηση και διευκολύνει τον έλεγχο όλων των Μέτρων.

[1] Σύμφωνα με το Άρθρο 24, παράγραφο 6 του Κανονισμού 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Φεβρουαρίου 2021 για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά την εξέταση της υποβολής του εκάστοτε αιτήματος καταβολής χρηματοδότησης διαπιστώσει ότι τα ορόσημα και οι στόχοι δεν έχουν εκπληρωθεί ικανοποιητικά, τότε αναστέλλεται η καταβολή του συνόλου ή μέρους της χρηματοδοτικής συνεισφοράς με σχετική απόφαση των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.