Υποστηρικτικός της ανάκαμψης ο δημοσιονομικός προσανατολισμός της Κύπρου

Τη Φθινοπωρινή Δέσμη προτάσεων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου παρουσίασαν στις Βρυξέλλες ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο Επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι και ο Επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων Νικολά Σμιτ.   Η Φθινοπωρινή Δέσμη περιλαμβάνει την Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης (ASG), γνώμες για τα προσχέδια των δημοσιονομικών προγραμμάτων (DBPs) των κρατών της ευρωζώνης για το 2022, συστάσεις για τη ζώνη του ευρώ και την πρόταση της Κομισιόν για μια κοινή έκθεση για την απασχόληση.  

Το πακέτο προτάσεων αντλεί πληροφορίες και δεδομένα από τις Φθινοπωρινές Προβλέψεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου οι οποίες δημοσιεύθηκαν στις αρχές του μήνα, και στις οποίες καταγράφεται η επιστροφή των ευρωπαϊκών οικονομιών στην ανάπτυξη και οι νέες προκλήσεις.   Όσον αφορά την Κύπρο, η Κομισιόν εκτιμά πως ο δημοσιονομικός σχεδιασμός της χώρας προβλέπεται να είναι υποστηρικτικός.   Επίσης, στις εκθέσεις μεταπρογραμματικής εποπτείας για την Κύπρο, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, διαπιστώνεται πως διατηρούν την ικανότητα τους να εξυπηρετήσουν τις εκκρεμούσες οφειλές τους.  

Ωστόσο η Έκθεση του Μηχανισμού Επαγρύπνησης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι απαιτούνται εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις για 12 κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου (οι άλλες χώρες είναι η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Κροατία, η Ολλανδία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία και η Σουηδία).   Υπενθυμίζεται πως κατά τον προηγούμενο ετήσιο κύκλο εποπτείας της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών, η Κύπρος είχε θεωρηθεί πως αντιμετώπιζε υπερβολικές ανισορροπίες (μαζί με την Ελλάδα και την Ιταλία).   Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, η Ετήσια Επισκόπηση Βιώσιμης Ανάπτυξης στρέφει την προσοχή από τη διαχείριση κρίσεων προς την βιώσιμη και δίκαιη ανάκαμψη με επίκεντρο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας, ενώ καταγράφει τον τρόπο με τον οποίο ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα ενσωματωθεί καλύτερα στη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

  Όσον αφορά την γενική εικόνα σε σχέση με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων των κρατών μελών, η Κομισιόν αναφέρεται στην άρση των προσωρινών έκτακτων μέτρων και στην σταδιακά αυξημένη επικέντρωση στα μέτρα στήριξης της διατήρησης της ανάκαμψης, σημειώνοντας πως οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα χρηματοδοτήσουν το 24% των μέτρων στήριξης της ανάκαμψης το 2022, αλλά και πως η απορρόφηση των κονδυλίων αναμένεται να είναι εμπροσθοβαρής με τα κράτη μέλη να αναμένεται να δαπανήσουν 40% του συνολικού ποσού εν αναμονή της απόφασης εκταμίευσης.

  Σημειώνεται ακόμα πως ο δημοσιονομικός προσανατολισμός της ευρωζώνης αναμένεται να είναι επεκτατικός κατά την περίοδο 2020 - 2022, και πως ο βασικός συντελεστής της δημοσιονομικής επέκτασης θα είναι οι καθαρές πρωτογενείς τρέχουσες δαπάνες που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο.   Επίσης, μέσω της σύστασης για την οικονομική πολιτική στην ευρωζώνη, η Κομισιόν εισηγείται στα κράτη μέλη να συνεχίσουν να συντονίζουν τις εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές τους και να διατηρήσουν συγκρατημένα υποστηρικτικό δημοσιονομικό προσανατολισμό το 2022, με επικέντρωση των μέτρων δημοσιονομικής πολιτικής σε επενδύσεις που προωθούν την βιώσιμη ανάκαμψη.

  Ακόμα, η Κοινή Έκθεση για την Απασχόληση επιβεβαιώνει ότι η αγορά εργασίας ανακάμπτει, αν και η απασχόληση δεν έχει επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα, με την κρίση να επηρεάζει ιδιαίτερα τους νέους, τους εργαζόμενους σε άτυπες μορφές απασχόλησης, τους αυτοαπασχολούμενους και τους υπηκόους τρίτων χωρών. Την ίδια στιγμή, τομείς με υψηλή ζήτηση αντιμετωπίζουν ήδη ελλείψεις εργατικού δυναμικού.   Γνώμη για το σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος για την Κύπρο   Ο δημοσιονομικός προσανατολισμός της Κύπρου για το 2022 προβλέπεται από την Κομισιόν πως θα είναι υποστηρικτικός.

Η πρόβλεψη βασίστηκε στην αξιολόγηση του δημοσιονομικού προγράμματος της χώρας και τις προβλέψεις της Κομισιόν, και λαμβάνοντας υπόψη των αναμενόμενη ώθηση από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.   Σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται στην αξιολόγηση της Κομισιόν, η Κύπρος αναμένεται να παρέχει συνεχόμενη στήριξη στην ανάκαμψη μέσω της αξιοποίησης του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την χρηματοδότηση επιπρόσθετων επενδύσεων.   Όπως έχει προταθεί από το Συμβούλιο, η Κύπρος σχεδιάζει να διατηρήσει ως επί το πλείστον τη χρηματοδότηση επενδύσεων σε εθνικό επίπεδο.

  Η Κομισιόν υπενθυμίζει τη σημασία της σύνθεσης των δημόσιων δαπανών και την ποιότητα τον μέτρων που αφορούν τον προϋπολογισμό, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων για ενίσχυση της ανάπτυξης, κυρίως μέσω της στήριξης της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.   Οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις που χρηματοδοτούνται από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένονται πως θα εκπληρώσουν αυτούς τους στόχους και θα συνεισφέρουν στην μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών.   Δεδομένης της ισχυρής ανάκαμψης που παρατηρείται, η Κύπρος καλείται να προχωρεί σε τακτική ανασκόπηση της χρήσης, αποτελεσματικότητας και επάρκειας των μέτρων στήριξης και να παραμείνει έτοιμη να τα προσαρμόζει εφόσον κριθεί απαραίτητο, αναλόγως των μεταβαλλόμενων συνθηκών.   Έκθεση μεταπρογραμματικής εποπτείας για την Κύπρο  .

Στην έκθεση μεταπρογραμματικής εποπτείας για την Κύπρο αναφέρεται πως η οικονομική δραστηριότητα έχει αρχίσει να ανακάμπτει μετά από την ύφεση που παρατηρήθηκε κατά το πρώτο μισό του 2021. Η ανάκαμψη οδηγείται κυρίως από την εσωτερική ζήτηση, αν και η τουριστική κίνηση παραμένει σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα από την περίοδο προ της πανδημίας.   Υπενθυμίζεται πως σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν, το πραγματικό ΑΕΠ της Κύπρου αναμένεται να αυξηθεί κατά 5,4% το 2021 λόγω της μεγαλύτερης εσωτερικής ζήτησης, με τη βοήθεια των μέτρων για αντιμετώπιση της κρίσης. Σημειώνεται όμως πως ο τουριστικός τομέας αναμένεται να χρειαστεί ακόμα δύο χρόνια πριν επιστρέψει στα προ-πανδημίας επίπεδα, καθώς και πως υπάρχει γενικότερη αβεβαιότητα λόγω της πανδημίας.

  Επίσης στην έκθεση σημειώνεται πως η δημοσιονομική κατάσταση στην Κύπρο συνεχίζει να επηρεάζεται από τις επιπτώσεις της πανδημίας στην οικονομία αλλά και από τα εκτεταμένα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης. Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις, το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί από το 5,7% του ΑΕΠ το 2020 στο 4,9% του ΑΕΠ φέτος.   Ο τραπεζικός τομέας κρίνεται πως αντιμετωπίζει την κρίση της πανδημίας σχετικά καλά, καθώς μετά από σημαντικές απώλειες το 2020, το πρώτο μισό του 2021 σημειώθηκαν περιορισμένα κέρδη. Ωστόσο, προστίθεται, η δυνατότητα κερδοφορίας παραμένει πρόκληση λόγω μη αποτελεσματικής δομής κόστους και περιορισμένες επιχειρηματικές ευκαιρίες.

  Επίσης καταγράφεται η σταδιακή μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς και η σχετική βελτίωση της απόδοσης του ΚΕΔΙΠΕΣ, η οποία είχε επηρεαστεί αρνητικά από την πανδημία.   Τέλος, η έκθεση σημειώνει πως η δυνατότητα της Κύπρου να αποπληρώσει το χρέος της στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας παραμένει υγιής.