Φόβοι ευρύτερης ανάφλεξης στη Μ. Ανατολή

Σε διάγγελμα χθες βράδυ ο Αμερικανός Πρόεδρος έκανε λόγο για φρικτή και σάπια διευθέτηση που δεν έπρεπε να υπογραφεί ποτέ και ανακοίνωσε επαναφορά των κυρώσεων κατά του Ιράν. Αναφέρθηκε σε οικονομικό και εμπορικό αποκλεισμό εντός τριών με έξι μηνών και ήδη άρχισε να καλεί χώρες όπως η Γερμανία να ακολουθήσουν, τερματίζοντας τις δραστηριότητες επιχειρήσεων.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος υποστήριξε ότι η διευθέτηση αγνόησε το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν, τις πυρηνικές του δραστηριότητες μετά τη λήξη της συμφωνίας το 2025, καθώς και το ρόλο του στις διενέξεις της Συρίας και της Υεμένης. Η συμφωνία του 2015, ήρε τις κυρώσεις, με σκοπό την αποτροπή απόκτησης πυρηνικής βόμβας από το Ιράν. Η ενέργεια Τραμπ προκαλεί νέες εντάσεις ιδιαίτερα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, που είχε προειδοποιήσει για τις επιπτώσεις, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις, δημιουργεί και αβεβαιότητα για την προμήθεια πετρελαίου διεθνώς. Και αυτό καθώς το Ιράν είναι η τρίτη μεγαλύτερη σε παραγωγή χώρα του ΟΠΕΚ, με εξόρυξη σχεδόν τεσσάρων εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, το 4 τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής.

ΙΡΑΝ

Για παράνομη απόφαση έκανε λόγο το Ιράν, τονίζοντας ωστόσο ότι θα παραμείνει προς το παρόν στη συμφωνία και θα έχει σύντομα συνομιλίες με ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για συζήτηση των νέων δεδομένων. Παράλληλα όμως ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ρουχανί έδωσε, όπως είπε, εντολή, για προετοιμασία άμεσης επανεργοποίησης του πυρηνικού προγράμματος, αν χρειαστεί. Η Τεχεράνη έχει ήδη ξεκαθαρίσει πως δεν πρόκειται να επαναδιαπραγματευθεί τη συμφωνία, απορρίπτοντας σχετική πρόταση του Αμερικανού Προέδρου, ενώ πρόσφατα είχε προειδοποιήσει με ανάλογες ενέργειες, αν οι Ηνωμένες Πολιτείες επαναφέρουν τις κυρώσεις. Εκτιμάται ότι η Αμερικανική ενέργεια θα ενισχύσει σκληροπυρηνικές φωνές στο Ιράν που αξιώνουν και στρατιωτικές επιλογές κατά της Δύσης.

ΙΣΡΑΗΛ

Το Ισραήλ χαιρέτισε την Αμερικανική ενέργεια ως θαρραλέα απόφαση και έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας σε κατάσταση επιφυλακής, τονίζοντας πως αναμένει σύντομα επίθεση από το Ιράν. Φαίνεται επίσης να ακολούθησε επιδρομή Ισραηλινών μαχητικών κατά στρατιωτικής βάσης νότια της Δαμασκού, η οποία χρησιμοποιείται από Ιρανικές δυνάμεις. Σύμφωνα με Συριακές κυβερνητικές πηγές, εκτοξεύθηκαν τουλάχιστον δύο πύραυλοι που καταστράφηκαν από αντιαεροπορικά συστήματα.
Ο Ισραηλινός στρατός έκανε λόγο για επιθετικές κινήσεις των Ιρανών στη Συρία, που φαίνεται να προετοιμάζουν το έδαφος για επίθεση κατά του εβραϊκού κράτους. Αναφέρθηκε δέ ότι στη βάση που επλήγη, υπήρχαν βαλλιστικοί πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς με κατεύθυνση προς το Ισραήλ, καθώς και στρατεύματα. Η Ισραηλινή κυβέρνηση κάλεσε εφέδρους των ειδικών δυνάμεων και της αντικατασκοπείας, δεν διέταξε όμως γενική επιστράτευση. Κάλεσε επίσης κατοίκους κοινοτήτων στα υψώματα Γκολάν, στα σύνορα με τη Συρία να προετοιμάσουν τα καταφύγια, ενώ ενισχύθηκαν αμυντικές γραμμές.

Αντιδράσεις άλλοι

Η Συριακή κυβέρνηση η οποία υποστηρίζεται από το Ιράν στις πολεμικές της επιχειρήσεις, καταδίκασε την απόφαση Τραμπ, ως πηγή αύξησης της έντασης παγκοσμίως. Αντίθετα, χαιρέτισε την εξέλιξη η Σαουδική Αραβία, ορκισμένος εχθρός της Τεχεράνης στη Μέση Ανατολή και αντίπαλος σε Υεμένη και Συρία.
Ο εκπρόσωπος του Ταγίπ Ερντογάν τόνισε ότι η αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα οδηγήσει σε νέες διαμάχες και αποσταθεροποίηση.
Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών έκανε λόγο για ατυχή ενέργεια.
Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες εξέφρασε ανησυχία και κάλεσε τις υπόλοιπες συμβαλλόμενες χώρες να παραμείνουν δεσμευμένες στη συμφωνία. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συζητήσουν την εξέλιξη κατά τη Σύνοδο τους την ερχόμενη Τετάρτη στη Σόφια.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ ζήτησε ενιαία Ευρωπαϊκή προσέγγιση έναντι του Αμερικανού Προέδρου. Η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής  Φεντερίκα Μογκερίνι δήλωσε ότι αναμένεται από την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα να συνεχίσει την εφαρμογή της συμφωνίας.

Σύνταξη: Κωνσταντίνος Τσιντάς