Ψηλά στη δωρεά νεφρού η Κύπρος αλλά χαμηλά στη δωρεά οργάνων μετά θάνατον

Κάθε χρόνο στα νοσοκομεία μας καταγράφονται περίπου 2.600 θάνατοι. Σε αυτό τον αριθμό περιλαμβάνονται περίπου 25 αποβιώσαντες που πιθανόν να ήταν δυνητικοί δότες οργάνων.

Στον τόπο μας τα αποτελέσματα των μεταμοσχεύσεων κυρίως νεφρού, δίνουν ελπίδα αισιοδοξίας στον Κύπριο νεφροπαθή καθώς συγκαταλέγονται από τα καλύτερα στον κόσμο. Από τον Φεβρουάριο 2011 μέχρι το Καλοκαίρι 2017 έχουν μεταμοσχευθεί 168 συνάνθρωποι μας - 43 μεταμοσχεύσεις νεφρού και 1 ταυτόχρονη μεταμόσχευση παγκρέατος και νεφρού από μεταθανάτιους δότες και 124 μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντες δότες.

Αυτά λέχθηκαν σήμερα κατά την διάρκεια συνάντησης του Συμβουλίου Μεταμοσχεύσεων με εκπροσώπους των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης που έγινε στο Υπουργείο Υγείας.

Η Πρόεδρος του Συμβουλίου Μεταμοσχεύσεων Ολγα Καλακούτα, είπε ότι η μεταμόσχευση είναι μια επιτυχημένη μέθοδος θεραπείας για τους ασθενείς με ανεπάρκεια ενός ζωτικού οργάνου, δίνει στους ασθενείς μια δεύτερη ευκαιρία για ζωή και την δυνατότητα να αλλάξουν προς το καλύτερο την ποιότητα της ζωής τους.

Επεσήμανε, ότι η συνεχόμενη έλλειψη οργάνων προς μεταμόσχευση έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται οι λίστες αναμονής των υποψήφιων ληπτών που περιμένουν ένα μόσχευμα.

Στην χώρα μας, συνέχισε, η σημερινή πραγματικότητα όσον αφορά στις μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων, "μιλά για το ιστορικό των μεταμοσχεύσεων νεφρού που πάει πίσω στο 1986 με τις πρώτες μεταμοσχεύσεις να πραγματοποιούνται στο Παρασκευαϊδιο Μεταμοσχευτικό Κέντρο. Μιλά για μια υψηλού επιπέδου μεταμοσχευτική κλινική στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας που λειτουργεί από το 2011, που χάρις στις χειρουργικές γνώσεις και δεξιότητες ενός εκλεκτού μεταμοσχευτή, τον επαγγελματισμό της διεύθυνσης και του προσωπικού ενός ανοσολογικού εργαστηρίου αλλά και των υπηρεσιών που προσφέρουν ειδικοί εμπλεκόμενοι γιατροί και άλλοι λειτουργοί υγείας, έχουν πετύχει αποτελέσματα από τα καλύτερα τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και παγκόσμιο επίπεδο".

Η κ. Καλακούτα αναφέρθηκε και στην νομοθεσία του 2012 με τροποποιήσεις (η πιο πρόσφατη το 2017), που είναι πλήρως εναρμονισμένη με το κοινοτικό κεκτημένο, και διασφαλίζει με διαφανή τρόπο την μεταμόσχευση οργάνων υψηλής ποιότητας και ασφάλειας. Σημείωσε ότι η νομοθεσία αυτή, βάζει το Συμβούλιο Μεταμοσχεύσεων θεματοφύλακα των διαφόρων παραμέτρων της αλλά και ταυτόχρονα τον φορέα προώθησης τους.

Είπε ότι η δωρεά νεφρού από ζωντανό δότη κατατάσσει την Κύπρο στις υψηλότερες θέσεις στην Ευρώπη ενώ τα δεδομένα είναι απογοητευτικά όσον αφορά στην μεταθανάτια δωρεά οργάνων, που δυστυχώς μας κατατάσσουν πολύ χαμηλά. "Οι αριθμοί καταφέραμε να βελτιωθούν. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 2015 είχαμε μια μεταμόσχευση νεφρού από μεταθανάτια δωρεά, το 2016 τέσσερις και το 2017 δέκα", πρόσθεσε.

Ανέφερε ότι το Συμβούλιο Μεταμοσχεύσεων έχει προχωρήσει σε αριθμό δράσεων για αύξηση των οργάνων για μεταμόσχευση μέσω ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης και εκπαίδευσης - με παγκύπρια έρευνα όσον αφορά στις γνώσεις σε θέματα μεταμόσχευσης οργάνων, ημερίδα προς τους λειτουργούς των ΜΜΕ σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Σχολές Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης, συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα, ολοκλήρωση τηλεοπτικών σποτ για ενημέρωση του κοινού, πραγματοποίηση συναντήσεων με οργανωμένα σύνολα για συνεργασία, δημιουργία ειδικού συνδέσμου στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας που αφορά στο Συμβούλιο Μεταμοσχεύσεων και στην δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, δημιουργία ηλεκτρονικής διεύθυνσης για αποστολή αιτημάτων για δωρεά οργάνων κ. ά.

"Ελπίζουμε σύντομα να προχωρήσει η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με την Ισπανία, μια χώρα πρωτοπόρα στον τομέα και να μπορέσουμε να μάθουμε από το ισπανικό μοντέλο. Ενα μοντέλο που έχει ως κέντρο βάρους μεταξύ άλλων και την συνεργασία με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης", συμπλήρωσε.

Το μέλος του Συμβουλίου Μεταμοσχεύσεων, Καθηγητής Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της παγκύπριας έρευνας με θέμα "Γνώσεις, Στάσεις και Αντιλήψεις σχετικά με την Δωρεά Οργάνων για Μεταμόσχευση", είπε ότι μόλις 2% των συμμετεχόντων γνωρίζει ότι ο υπεύθυνος φορέας για τις μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων στην Κύπρο είναι το Συμβούλιο Μεταμοσχεύσεων. Ποσοστό 36% πιστεύει ότι ζωντανοί δωρητές μπορούν να είναι μόνο στενοί συγγενείς, ενώ τέσσερις στους δέκα πιστεύουν ότι μπορείς να αγοράσεις ένα όργανο για μεταμόσχευση.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, μόνο το 32% των ερωτηθέντων γνωρίζει ότι τον τελευταίο λόγο για την δωρεά οργάνων από πτωματικό δότη έχουν οι συγγενείς. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι μικρό ποσοστό συμμετεχόντων θεωρεί ότι το συκώτι (15%) και οι πνεύμονες (3%) μπορούν να μεταμοσχευθούν από κάποιο άτομο όσο βρίσκεται στην ζωή. Τρεις στους δέκα πιστεύουν ότι ένα άτομο μπορεί να επανέλθει από εγκεφαλικό θάνατο.

Επίσης, κυριότερη πηγή ενημέρωσης για τα θέματα της δωρεάς οργάνων είναι τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Εννέα στους δέκα γνωρίζουν ότι γίνονται μεταμοσχεύσεις νεφρών, 80% γνωρίζει ότι γίνονται στην Κύπρο και 76% από ζώντα δότη. Ιδιαίτερα γνωστές είναι και οι μεταμοσχεύσεις καρδίας (86%) και ήπατος (74%).

Σε περίπτωση που κάποιος στενός τους συγγενής είχε διαγνωστεί με εγκεφαλικό θάνατο, ο πιθανότερος λόγος για να συναινούσαν σε δωρεά οργάνων είναι η επιθυμία του ατόμου όσο ήταν στην ζωή. Ποσοστό 8% του δείγματος έχει ήδη δηλώσει δότης οργάνων. Από τα άτομα που δεν έχουν δηλώσει δωρητές οργάνων, το 65% ενδιαφέρεται να πάρει πληροφορίες για τον τρόπο που μπορεί να γίνει δότης. Το μεγαλύτερο ποσοστό ενδιαφέροντος παρατηρείται στους νέους 18-24 (82%) και 25-44 (69%).

Κατά την διάρκεια της συνάντησης, πραγματοποιήθηκε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης για τον ρόλο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στην προώθηση της δωρεάς οργάνων. Συμμετείχαν ο Πρόεδρος της Ενωσης Συντακτών Κύπρου Γιώργος Φράγκος, εκπρόσωπος την Κυπριακής Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας Χρίστος Χριστοφίδης, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Μεταμοσχεύσεων Βασίλης Χατζηαναστασίου, εκπρόσωπος ασθενών Μαρίνος Κόρτας και εκπρόσωπος της Μεταμοσχευτικής Κλινικής Ανδρέας Σολουκίδης.

Τα συμπεράσματα από την συζήτηση, ήταν ότι το μόσχευμα αποτελεί αγαθό ανεκτίμητης αξίας που προέρχεται από τον άνθρωπο και καταλήγει στον άνθρωπο. Η δωρεά ανθρώπινου οργάνου από ζώντα ή μετά θάνατον δότη γίνεται εθελοντικά χωρίς όρους και ανταλλάγματα. Πρόκειται για πράξη ανθρωπισμού και ανθρώπινης αλληλεγγύης. Η δυνατότητα για διεξαγωγή μεταμοσχεύσεων και προσφοράς ζωής σε συνάνθρωπο μας εξαρτάται αποκλειστικά από την στάση της κοινωνίας στο θέμα της δωρεάς οργάνων.

Η ενημέρωση πρέπει να αρχίσει από πολύ νωρίς σε σχολεία ώστε να δημιουργήσει την κουλτούρα στον θεσμό της δωρεάς οργάνων.

Επίσης, οι δημοσιογράφοι που χειρίζονται θέματα μεταμοσχεύσεων και δωρεάς οργάνων πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι για να παρέχουν την σωστή πληροφόρηση.