Χρέη και φτώχεια γονατίζουν την ελληνική οικογένεια

Τα κομματικά επιτελεία μπορεί να έχουν το βλέμμα τους στραμμένο στις δημοσκοπήσεις και την αναδιαμόρφωση, όπου χρειάζεται, της εκλογικής τους στρατηγικής, όμως μεγάλα τμήματα της κοινωνίας ζουν πρωτόγνωρες και ζοφερές καταστάσεις. Εναγωνίως δε προσπαθούν να δουν πίσω από την σκόνη που σηκώνουν οι καθημερινές πολιτικές αντιπαραθέσεις, τι απαντήσεις έχουν για την δική τους εφιαλτική οικονομική και κοινωνική κατάσταση.

Δίπλα στα στοιχεία της μεγάλης ανεργίας που μαστίζει την χώρα, προκαλούν δυσάρεστη αίσθηση και «ηλεκτροσόκ» τα όσα ανάγλυφα καταγράφει έρευνα για τις οδυνηρές συνθήκες υπό τις οποίες πλέον διαβιούν τα ελληνικά νοικοκυριά.

Ένας στους τρεις Έλληνες βρίσκεται «σε διπλή παγίδα» φτώχειας και χρέους, καθώς από τη μια μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα σε επίπεδα κάτω του ορίου φτώχειας, και από την άλλη συσσωρεύονται υποχρεώσεις οι οποίες είναι αδύνατο να εξυπηρετηθούν ομαλά σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ (Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Ελλάδας).

Η θηλιά στα ελληνικά νοικοκυριά σφίγγει όλο και περισσότερο καθημερινά, αφού τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν εξαιρετικά μεγάλες δυσκολίες προκειμένου να ανταποκριθούν στις καθημερινές τους υποχρεώσεις και ότι οι επιπρόσθετες επιβαρύνσεις που επιβλήθηκαν μέσα στο 2014 αποψίλωσαν κάθε προοπτική ανάσχεσης της αρνητικής πορείας που είχε διαμορφωθεί με την εξισορρόπηση των δημοσιονομικών μεγεθών.

Η συνεχιζόμενη μείωση της εγχώριας ζήτησης, όπως προκύπτει από την έρευνα, τροφοδοτήθηκε από μια σειρά μέτρων που ελήφθησαν όπως η αύξηση του φόρου των ακινήτων, οι κατασχέσεις τραπεζικών καταθέσεων για ληξιπρόθεσμες οφειλές, η έλλειψη νομοθετικών ρυθμίσεων για την μη άρση των πλειστηριασμών κ.α.
Είναι απολύτως εμφανές, με βάση τα δεδομένα της έρευνας, ότι πλέον παγιώνεται μια τάση που οδηγεί τα νοικοκυριά σε χαμηλότερη κατανάλωση και υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής. Τα οδηγεί επίσης σε υπερσυσσώρευση ιδιωτικού χρέους (άλλωστε σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία το σύνολο του ιδιωτικού χρέους ανέρχεται πλέον στα 180 δισ. ευρώ, ενώ οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο έχουν αγγίξει τα 100 δισ. ευρώ) και σε εντεινόμενη ανασφάλεια ως προς τις μελλοντικές προσδοκίες.

Τα παρακάτω στοιχεία της έρευνας είναι ενδεικτικά για την κατάσταση που επικρατεί στις ελληνικές οικογένειες:

- Περισσότερα από 3 στα 10 νοικοκυριά δηλώνουν ότι διαβιούν με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα που βρίσκεται στην κατώτερη εισοδηματική κλίμακα (<10.000 ευρώ). Το ποσοστό είναι πιο υψηλό στις κατηγορίες νοικοκυριών με 2 και 4 μέλη.

- Ποσοστό 93,7% των νοικοκυριών παρουσίασαν σημαντική μείωση των εισοδημάτων μετά το ξέσπασμα της κρίσης, με σαφέστατη την τάση διεύρυνσης της ανισότητας.

- Ποσοστό 46,9% του πληθυσμού δήλωσε ότι το οικογενειακό εισόδημα δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών και 55% του πληθυσμού δήλωσε ότι χρειάστηκε επιπρόσθετους μη ίδιους πόρους (δανεισμό από συγγενείς- φίλους, τραπεζικό δανεισμό, εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, ενεχυροδανειστήριο).

- Το 35,9% των νοικοκυριών, δηλαδή πάνω από 1 εκατ. νοικοκυριά έχουν στην οικογένεια ένα τουλάχιστο άτομο σε ανεργία. Από αυτό το ποσοστό μόνο 8,9% λαμβάνουν επίδομα ανεργίας.

- Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι οι συντάξεις αποτελούν, για το 52% των νοικοκυριών, την κυριότερη πηγή εισοδήματος. Το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 42% το 2012.

- Η συσσώρευση των οικονομικών υποχρεώσεων των νοικοκυριών μέσα στο 2014 συνεχίστηκε και διευρύνθηκε οριακά σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Περισσότερα από ένα στα 3 νοικοκυριά βρίσκονται στο όριο καθυστέρησης πληρωμών προς το Δημόσιο, ταμεία ΔΕΚΟ, τράπεζες, δάνεια κλπ., λόγω αδυναμίας πληρωμής.

- Ποσοστό 42,5% των νοικοκυριών διατηρούν αρνητικές προσδοκίες ως προς την δυνατότητά τους να καλύψουν βασικές υποχρεώσεις το επόμενο έτος. Εξάλλου, 35,4% θεωρούν ότι δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις φορολογικές υποχρεώσεις το επόμενο έτος.

- Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι τα νοικοκυριά αύξησαν την ιδιωτική τους δαπάνη για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, λόγω της αύξησης της ιδιωτικής συμμετοχής και της μείωσης της δημόσιας δαπάνης στην υγεία (στη μοναδική κατηγορία στην οποία υπήρξε θετικό ισοζύγιο δαπάνης).

- Μέσα στο 2014, πάνω από 54% των νοικοκυριών κλήθηκαν να πληρώσουν περισσότερο από 500 ευρώ για φόρο ακινήτων. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2013 ήταν 46,8%. Τρία στα 10 νοικοκυριά εκφράζουν φόβο ότι θα χάσουν το σπίτι τους εξαιτίας τόσο των συσσωρευμένων υποχρεώσεων όσο και των επιπρόσθετων επιβαρύνσεων (δανειακών, φορολογικών και άλλων).