Πνευμονία: Ένας δολοφόνος υπεράνω υποψίας

Ποια είναι η ασθένεια που σκοτώνει εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά σε όλο τον κόσμο, αλλά θα μπορούσε εύκολα να αποφευχθεί; Αν σκεφθήκατε το AIDS, την ιλαρά, την ελονοσία ή τη βαριά διάρροια, κάνατε λάθος.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, περισσότερα από 920.000 παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της πνευμονίας, ενώ σε μισό εκατομμύριο υπολογίζονται τα ενήλικα θύματά της. Επιπλέον, σε ετήσια βάση 450 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως εκδηλώνουν τη νόσο, με την πλειονότητα όσων καταλήγουν στο νοσοκομείο και πεθαίνουν να είναι μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι άνω των 75 ετών.

Συνολικά, η πνευμονία αποτελεί την πέμπτη κύρια αιτία θανάτου των ενηλίκων και την δεύτερη των παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών, σύμφωνα με την παγκόσμια έρευνα Global Burden of Disease Study, τα ευρήματα της οποίας για την πνευμονία δημοσιεύθηκαν προσφάτως στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet Infectious Diseases.

Στο 55,4% των περιπτώσεων, οι θάνατοι από πνευμονία οφείλονται στο βακτήριο πνευμονιόκοκκος, για την προστασία από τον οποίο υπάρχουν αποτελεσματικά εμβόλια. Μάλιστα τα εμβόλια αυτά είναι ενταγμένα εδώ και χρόνια στα Εθνικά Προγράμματα Εμβολιασμών παιδιών και ενηλίκων (και) στη χώρα μας. Και όμως, κάθε χρόνο θρηνούμε θύματα της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας (και) στην Ελλάδα.

Όπως εξηγεί η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας δρ Μίνα Γκάγκα, συντονίστρια διευθύντρια της 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής και διευθύντρια της Ιατρικής Υπηρεσίας του Νοσοκομείου Νοσημάτων Θώρακος «Η Σωτηρία», η πνευμονία είναι μία πάθηση που δεν αφορά τους αεραγωγούς (τραχεία, βρογχους) οι οποίοι μεταφέρουν τον αέρα, αλλά τις κυψελίδες, δηλαδή τους αεροφόρους «σάκους» που βρίσκονται στο εσωτερικό των πνευμόνων και κανονικά περιέχουν αέρα για να τροφοδοτούν με οξυγόνο το αίμα.

Η ανάπτυξή της έχει ως συνέπεια να γεμίζουν τα προσβεβλημένα τμήματα του πνεύμονα με εκκρίσεις, καθώς συρρέουν στην περιοχή κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος (λευκά αιμοσφαίρια) για να καταπολεμήσουν τον υπαίτιο παράγοντα. Έτσι, δεν μπορεί να γίνει οξυγόνωση του αίματος.

«Η πνευµονία προκαλείται από παθογόνους μικροοργανισμούς, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ιοί, βακτήρια και μύκητες. Τα υγιή άτομα συνήθως δεν φέρουν τους μικροοργανισμούς αυτούς στον πνευμονικό ιστό. Ο πνεύμονας, όμως, μπορεί να μολυνθεί μέσω των σταγονιδίων που υπάρχουν στον αέρα που εισπνέουμε», λέει η δρ Γκάγκα.

Με άλλα λόγια, «τα μικρόβια που προκαλούν πνευμονία προέρχονται από άλλα άτομα, που τα μεταδίδουν όταν βήχουν και όταν φταρνίζονται, καθώς τα εξωθούν μαζί με σταγονίδια», προσθέτει.

Συμπτώματα και διάρκεια

Μετά τη μόλυνση από ένα μικρόβιο που προκαλεί πνευμονία, μπορεί να μεσολαβήσουν μόλις 1-3 μέρες για να εμφανιστούν συμπτώματα ή αυτά να εκδηλωθούν πολύ αργότερα, έπειτα από 7-10 ημέρες.

Το πόσο σοβαρή θα είναι η πνευμονία και πόσο θα διαρκέσει εξαρτάται από την ηλικία και την κατάσταση της υγείας του ασθενούς (οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και όσοι πάσχουν από ορισμένα χρόνια νοσήματα συνήθως την εκδηλώνουν πιο βαριά και διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών), το αν η αιτία της είναι ιός ή βακτήριο (η ιογενής πνευμονία συνήθως είναι λιγότερο σοβαρή από την βακτηριακή), το πότε θα αρχίσει η θεραπεία (όσο νωρίτερα, τόσο το καλύτερο) και την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος του πάσχοντος (η πνευμονία είναι πιο σοβαρή στα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό).

Στα υγιή, νεαρά άτομα η πνευμονία μπορεί να είναι ήπια και να υποχωρήσει μέσα σε 2-3 εβδομάδες, αλλά στους ηλικιωμένους και σε όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας η ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει 6-8 εβδομάδες ή περισσότερο.

Όσον αφορά τα συμπτώματα, τα περισσότερα (όπως ο πόνος στο στήθος και ο πυρετός) συνήθως υποχωρούν σε λίγες ημέρες, ο βήχας σε 2-3 εβδομάδες, ενώ η κόπωση και η αδυναμία μπορεί να χρειασθούν έως 6 μήνες για να υποχωρήσουν εντελώς.

«Οι περισσότεροι ασθενείς θα αναρρώσουν στο σπίτι τους, αλλά τα άτοµα σε πιο σοβαρή κατάσταση θα χρειασθεί να νοσηλευτούν και μπορεί να τους χορηγηθεί οξυγόνο και υγρά ενδοφλέβια (με ορό)», εξηγεί η δρ Γκάγκα. «Παρότι, όμως, οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν, εάν η πνευμονία είναι σοβαρής μορφής υπάρχει ενδεχόμενο θανάτου ακόμα και με την καλύτερη δυνατή θεραπεία».

Πηγή: iatropedia.gr