Η ατμοσφαιρική ρύπανση "οδηγεί" χιλιάδες πολίτες στον πρόωρο θάνατο

Η  ατμοσφαιρική ρύπανση σε χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, όπως η Βοσνία - Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο, είναι η αιτία χιλιάδων θανάτων ετησίως, επισημαίνεται σε σχετικές εκθέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Στην περιοχή των Βαλκανίων υπάρχουν πολλές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με άνθρακα και λιγνίτη και επτά από τους 10 πιο ρυπογόνους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα στην Ευρώπη. Στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, η επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία ατμοσφαιρική ρύπανση εκτιμάται πως σχετίζεται με 3.300 θανάτους ετησίως, σύμφωνα με την έκθεση του γραφείου της Παγκόσμιας Τράπεζας στο Σαράγεβο. 
Οι κάτοικοι της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης αναπνέουν μολυσμένο αέρα γεμάτο από αιωρούμενα σωματίδια και τοξικούς ρύπους για εβδομάδες και η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας προειδοποιεί πως η κατάσταση γίνεται ολοένα και χειρότερη.
Η έκθεση υπογραμμίζει την έκθεση των κατοίκων στα αιωρούμενα σωματίδια PM25. Τα αίτια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι ο μεγάλος αριθμός σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα και το κακό επίπεδο ζωής, και για το λόγο αυτό οι κάτοικοι της χώρας χρησιμοποιούν στερεά καύσιμα για θέρμανση το χειμώνα. Για παράδειγμα, στο Σαράγεβο, υπάρχει τεράστια συγκέντρωση σωματιδίων σκόνης φέτος το χειμώνα. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το κόστος των θανάτων που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση "αγγίζει" έως και το 10% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, ήτοι μεταξύ ενός δισεκατομμυρίου και 1,8 δισ. δολαρίων ετησίως.
Στην ίδια έκθεση τονίζεται ότι περίπου 16% της συνολικής επιβάρυνσης από την ατμοσφαιρική ρύπανση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχουν δύο μεγάλες πόλεις, το Σαράγεβο και η Μπάνια Λούκα. Ο αριθμός των θυμάτων είναι διπλάσιος από τη θνησιμότητα που σχετίζεται με την ατμοσφαιρική ρύπανση στη Βόρεια Μακεδονία (1.600 θάνατοι) και τουλάχιστον τετραπλάσιος από αυτόν που συνδέεται με τη θνησιμότητα από ατμοσφαιρική ρύπανση στο Κόσοβο (760 θάνατοι).  Από την ίδια έκθεση προκύπτει ότι, το 9% της συνολικής ετήσιας θνησιμότητας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη οφείλεται στην ατμοσφαιρική ρύπανση. 
Περίπου το 81% των 3.300 ατόμων ο θάνατος των οποίων σχετίζεται με την ατμοσφαιρική ρύπανση, εκδήλωσαν καρδιαγγειακές παθήσεις από τις οποίες τελικά κατέληξαν. Περίπου το 68% της ισχαιμικής καρδιοπάθειας και το 57% των εγκεφαλικών επεισοδίων που προκαλούνται από την ατμοσφαιρική ρύπανση εμφανίζονται σε άτομα άνω των 70 ετών. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις πλήττουν κυρίως ανθρώπους άνω των 65 ετών, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα μέτρα για τη μείωση των επιπτώσεων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία των πολιτών στη χώρα θα πρέπει να επικεντρωθούν σε αυτή την υπο- ομάδα του πληθυσμού.
Το εκτιμώμενο οικονομικό κόστος που συνδέεται με τη θνησιμότητα από την έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι μεταξύ 1 δισ. και 1,8 δισ. δολαρίων, που αντιστοιχεί περίπου στο 10,5% του ΑΕΠ το 2016. 
Στο Κόσοβο, όπως και στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, οι κάτοικοι αναπνέουν περισσότερα τοξικά σωματίδια απ' ό,τι οι πολίτες χωρών στη Δυτική Ευρώπη. Αυτό οφείλεται σε λιγότερες πολιτικές μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και στη θέρμανση με στερεά καύσιμα, σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Η Δυτική Ευρώπη έχει απομακρυνθεί ως επί το πλείστον από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα (ή έχει τουλάχιστον δεσμευθεί να μειώσει την κατανάλωση άνθρακα για να επιτύχει τους στόχους της κλιματικής αλλαγής), αλλά στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Ευρώπη εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ευρέως.
Από την έκθεση προκύπτει ότι, περίπου 760 άνθρωποι πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο στο Κόσοβο εξαιτίας της έκθεσής τους στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Περίπου το 11% αυτής της επιβάρυνσης υγείας φέρει η Πρίστινα. Από το συνολικό αριθμό των συνδεόμενων με την ατμοσφαιρική ρύπανση θανάτων, το 90% προέρχεται από ισχαιμική καρδιοπάθεια και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Οι ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού ηλικίας 50-69 ετών, έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο (περίπου 45%) της συνολικής επιβάρυνσης υγείας που σχετίζεται με την έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Το εκτιμώμενο οικονομικό κόστος από την έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση στο Κόσοβο κυμαίνεται μεταξύ 160 και 310 εκατ. δολαρίων, που αντιστοιχούν στο 2,5% -4,7% του ΑΕΠ, το 2016. 

Πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ