Χημείο Κράτους: Ικανοποιητική η ποιότητα νερού

Η ποιότητα του νερού στην Κύπρο κρίνεται ως πολύ ικανοποιητική, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Γενικού Χημείου του Κράτους (ΓΚΧ) για το 2016.
 
 
Πόσιμο νερό
  
Ο έλεγχος του πόσιμου νερού αφορά το χημικό έλεγχο (χημικές παράμετροι), το ραδιολογικό έλεγχο, το μικροβιολογικό έλεγχο και τον έλεγχο τοξικότητας, και καλύπτει το νερό του δικτύου ύδρευσης, το εμφιαλωμένο νερό, το φυσικό μεταλλικό νερό και το νερό που πωλείται από κερματοδέκτες και βυτιοφόρα.
 
Σχετικά με το χημικό έλεγχο του πόσιμου νερού, κατά το 2016 αναλύθηκαν 2.072 δείγματα για 24.212 χημικές παραμέτρους. Από το σύνολο των αναλυθέντων δειγμάτων πόσιμου νερού κατά το 2016, ένα μικρό ποσοστό δειγμάτων ήταν εκτός των αποδεκτών ορίων της σχετικής νομοθεσίας. Οι μη συμμορφώσεις αφορούσαν ενδεικτικές παραμέτρους όπως περιεκτικότητα σε χλωριούχα, θειικά και νάτριο.
 
Από τα αποτελέσματα του διαχρονικού χημικού ελέγχου (2007-2016), παρατηρείται ότι το ποσοστό των αποκλίσεων κατά το 2016 έχει μειωθεί για τα θειικά, ενώ για τα χλωριούχα και το νάτριο παρουσιάζει μικρή αύξηση συγκριτικά με τα επίπεδα του 2015.
 
Ο μικροβιολογικός έλεγχος των νερών έχει ως στόχο την πρόληψη ασθενειών που μεταδίδονται με το νερό και την παροχή υγιεινού πόσιμου νερού που διανέμεται σε κάθε νοικοκυριό και βιομηχανία τροφίμων.
 
Κατά το 2016, όλα τα δείγματα πόσιμου νερού εξετάστηκαν για τις παρακάτω μικροβιολογικές παραμέτρους που απαιτούνται από τη σχετική νομοθεσία : κολοβακτηριοειδή, E.coli, εντερόκοκκοι και ολικός αριθμός βακτηριδίων. Επιλεκτικά, ορισμένα δείγματα εξετάστηκαν και για κλωστρίδια. Όλα τα δείγματα από σχολεία, στρατόπεδα, αεροδρόμια, κερματοδέκτες, βυτιοφόρα, νοσοκομεία και υγειονομικά κέντρα που υδρεύονται μέσω ντεποζίτων εξετάστηκαν, επίσης, για Pseudomonas aeruginosa.
 
Συγκεκριμένα αναλύθηκαν 7.868 δείγματα πόσιμου νερού από διάφορες κατηγορίες νερού.
 
Γενικά, η μικροβιολογική ποιότητα του πόσιμου νερού κρίνεται ως πολύ καλή. Προβλήματα παρουσιάστηκαν σε μικρές κοινότητες που υδρεύονται από πηγές των οποίων το νερό δεν χλωριώνεται. Προς αντιμετώπιση των προβλημάτων αφενός έχει αυξηθεί η συχνότητα του ελέγχου και αφετέρου έχουν δρομολογηθεί οι κατάλληλες διορθωτικές ενέργειες από τις αρμόδιες Υπηρεσίες.
 
Σχετικά με το ραδιολογικό έλεγχο του πόσιμου νερού, στο πλαίσιο της νομοθεσίας για προστασία της υγείας του πληθυσμού από ραδιενεργές ουσίες που περιέχονται στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης κατά το 2016 αναλύθηκαν συνολικά 54 δείγματα πόσιμου νερού για σύνολο 404 παραμέτρων. O έλεγχος περιλάμβανε νερά από δίκτυα υδροδότησης, εξόδους διυλιστηρίων και από κερματοδέκτες. Όλα τα δείγματα αναλύθηκαν για ολική άλφα και ολική βήτα ακτινοβολία καθώς και για γ-ραδιονουκλίδια (κυρίως Cs-137, Cs-134, Co-60 και το φυσικό K-40). Σαράντα (40) από τα δείγματα αυτά αναλύθηκαν και για U-238 και U-234. Όλα τα δείγματα ήταν εντός των ορίων της σχετικής νομοθεσίας.
 
Γενικά, όλα τα αποτελέσματα των αναλύσεων για ραδιονουκλίδια στα πόσιμα νερά για το 2016, καθώς και διαχρονικά (2007-2016), βρίσκονται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα αποδεκτά νομοθετικά όρια.
 
Στο πλαίσιο του γενικού στόχου για την παροχή ασφαλούς πόσιμου νερού που διανέμεται σε κάθε νοικοκυριό και στη βιομηχανία τροφίμων, το πόσιμο νερό ελέγχεται περαιτέρω και για τοξικότητα.
 
Συγκεκριμένα, αναλύθηκαν συνολικά 208 δείγματα νερού από οκτώ διυλιστήρια νερού και τρεις μονάδες αφαλατώσεως, καθώς και από το δίκτυο ύδρευσης Λευκωσίας και Λάρνακας. Στα συγκεκριμένα δείγματα νερού εφαρμόστηκε, επίσης, και η δοκιμή Thamnotox για την παρουσία μικροκυστινών.
 
Γενικά, το τελικό νερό των διυλιστηρίων και των αφαλατώσεων, αλλά και το νερό από το δίκτυο είναι πολύ καλής ποιότητας
ως προς την τοξικότητα αλλά και την απουσία μικροκυστινών.
 
Εμφιαλωμένο νερό
 
Ο έλεγχος του εμφιαλωμένου νερού αφορούσε το χημικό και μικροβιολογικό έλεγχο στα φυσικά νερά πηγής, φυσικά μεταλλικά νερά, παιδικά εμφιαλωμένα νερά και δείγματα πόσιμου πάγου. Τα δείγματα αυτά ήταν επιτόπια και εισαγόμενα και αφορούσαν 65 διαφορετικές εμπορικές ονομασίες.
 
Στο πλαίσιο του χημικού ελέγχου  των εμφιαλωμένων νερών, κατά το 2016 αναλύθηκαν συνολικά 160 δείγματα για σύνολο 2.772 παραμέτρων. Ο έλεγχος περιλάμβανε φυσικά νερά πηγής, φυσικά μεταλλικά  νερά, παιδικά εμφιαλωμένα νερά καθώς και δείγματα πόσιμου πάγου. Προέρχονταν κυρίως από την κατανάλωση, την παραγωγή αλλά και από την πηγή του εμφιαλωτηρίου.
 
Από το σύνολο των δειγμάτων που αναλύθηκαν, τα τρία αφορούσαν παράπονα καταναλωτών για παρουσία δυσάρεστης οσμής και ένα  δείγμα παρουσίαζε ελαφρώς πικρή επίγευση.
 
Το 2016 ο μικροβιολογικός έλεγχος δειγμάτων εμφιαλωμένου νερού (επιτόπιου και εισαγόμενου) αφορούσε ολικά κολοβακτηριοειδή, Escherichia coli, εντερόκοκκους, Pseudomonas aeruginosa, κλωστρίδια και ολικό αριθμό βακτηριδίων, όπου εφαρμόζεται.
 
 
Όπως διαφαίνεται διαχρονικά (2007-2016) παρατηρείται μικρό ποσοστό αποκλίσεων από τη σχετική νομοθεσία, γι` αυτό και ο έλεγχος του εμφιαλωμένου νερού συνεχίζεται με εντατικό ρυθμό.
 
Γενικά, όμως, η ποιότητα του εμφιαλωμένου νερού κρίνεται ως πολύ ικανοποιητική.
 
 
Επιφανειακά και υπόγεια νερά
 
Αναφορικά με την παρακολούθηση της ποιότητας τόσο των επιφανειακών (υδατοφράκτες, ποταμοί) και υπόγειων νερών όσο και των αλυκών και των παράκτιων υδάτων, στο χημικό τους έλεγχο αναλύθηκαν 290 δείγματα νερού και ιζημάτων για μεγάλο αριθμό ανόργανων και οργανικών παραμέτρων.
 
Σημειώνεται ότι κατά το 2016, τα αποτελέσματα για τέσσερα βαρέα μέταλλα (υδράργυρος Hg, κάδμιο Cd, μόλυβδος Pb και νικέλιο Ni) του νερού στους επτά μεγαλύτερους υδατοφράκτες καθώς και στον υδατοφράκτη Πολεμιδιών, έδειξαν ότι: α) δύο δείγματα από τους υδατοφράκτες Γερμασόγειας και Λευκάρων περιείχαν μόλυβδο πέραν του αποδεκτού ορίου (νομοθετικό όριο 1,2μg/L), β) δύο δείγματα από τους υδατοφράκτες Γερμασόγειας και Κούρρη περιείχαν νικέλιο πέραν του αποδεκτού ορίου (νομοθετικό όριο 4μg/L) ενώ άλλα δύο δείγματα βρίσκονταν σε οριακό επίπεδο, και γ) όλα τα δείγματα από τον υδατοφράκτη Πολεμιδιών που αναλύθηκαν για νικέλιο ήταν πέραν του αποδεκτού ορίου (νομοθετικό όριο 4μg/L).
 
Διευκρινίζεται ότι τα νερά των παραπάνω υδατοφρακτών προορίζονται για πόσιμο νερό, εκτός από αυτό του υδατοφράκτη Πολεμιδιών. Τα δε νομοθετικά όρια για το πόσιμο νερό για τον υδράργυρο, κάδμιο, μόλυβδο και νικέλιο είναι 1μg/L, 5μg/L, 10μg/L και 20μg/L αντίστοιχα, τα οποία είναι πολύ υψηλότερα από τα νομοθετικά όρια των επιφανειακών νερών που αναφέρθηκαν πιο πάνω.
 
Από το διαχρονικό έλεγχο του πόσιμου νερού δεν προσδιορίζονται βαρέα μέταλλα εκτός των νομοθετικών ορίων.
 
Επιπλέον, στο πλαίσιο του ελέγχου της ποιότητας των γλυκέων υδάτων που έχουν ανάγκη προστασίας ή βελτίωσης για τη διατήρηση της ζωής των ιχθύων, το 2016 αναλύθηκαν 48 δείγματα επιφανειακών νερών από υδατοφράκτες και ιχθυοτροφεία.
 
Από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων αυτών προκύπτει ότι η ποιότητα του νερού στους υδατοφράκτες για το σκοπό αυτό σε γενικές γραμμές ήταν σε αρκετά καλό επίπεδο παρά τη χαμηλή βροχόπτωση και τα χαμηλά αποθέματα νερού που υπάρχουν στους υδατοφράκτες.
 
Όσον αφορά το μικροβιολογικό έλεγχο των επιφανειακών νερών αναλύθηκαν 306 δείγματα από υδατοφράκτες και ποταμούς για ολικά Escherichia coli και εντερόκοκκους.
 
Διαχρονικά από τους μέχρι τώρα μικροβιολογικούς ελέγχους (2007-2016) εξάγεται το συμπέρασμα ότι το νερό των υδατοφρακτών έχει καλή μικροβιολογική ποιότητα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πόσιμου νερού.
 
Όσον αφορά τον έλεγχο τοξικότητας στις αλυκές, κατά το 2016 το ΓΧΚ έλεγξε, επίσης, για τοξικότητα έξι δείγματα από τη μεγάλη αλυκή της Λάρνακας και τη Λίμνη Ορφανή. Λόγω της πολύ υψηλής περιεκτικότητάς τους σε χλωριούχα κατέστη δυνατό να αναλυθούν μόνο τα τέσσερα από αυτά, τα οποία και δεν παρουσίασαν τοξικότητα.
 
Συνολικά, κατά το 2016, πραγματοποιήθηκε έλεγχος φασματοσκοπικού προσδιορισμού χλωροφύλλης α σε 18 υδατοφράκτες (από διάφορα σημεία τους).
 
Το ΓΧΚ διαχρονικά εφαρμόζει μικροβιολογικό και χημικό έλεγχο στο θαλάσσιο νερό. Διεξήγαγε διαχρονικά συνεχή μικροβιολογικό έλεγχο σε 121 σταθερά δειγματοληπτικά σημεία θαλάσσιου νερού, εκ των οποίων τα 59 ανήκουν σε ακτές της τοπικής αυτοδιοίκησης που συμμετέχουν και στο πρόγραμμα Γαλάζιες Σημαίες της Ευρώπης.
 
Συγκεκριμένα, το 2016 εξετάστηκαν από το ΓΧΚ συνολικά 1.097 δείγματα θαλάσσιου νερού για δύο υποχρεωτικές παραμέτρους ελέγχου (Escherichia coli και εντερόκοκκοι), με συχνότητα μια φορά το μήνα κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου (Μάιος-Οκτώβριος). Από αυτά τα δείγματα θαλάσσιου νερού που εξετάστηκαν από το ΓΧΚ, τα 635 ήταν από τις ακτές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα Γαλάζιες Σημαίες της Ευρώπης, συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στη συμπερίληψη των παραλιών της Κύπρου στις πιο καθαρές της Ευρώπης
 
Η έκθεση του ΓΧΚ σημειώνει ότι τα τελευταία χρόνια τα νερά κολύμβησης της Κύπρου κατατάσσονται στα καλύτερα της  Ευρώπης από μικροβιολογικής άποψης. Το 2016 ειδικά, η Κύπρος κατατάχθηκε ανάμεσα  στις πρώτες χώρες της ΕΕ ως προς την ποιότητα των νερών κολύμβησης, με το 99% των παραλιών της να πληρούν τα νομοθετικά κριτήρια.
 
Κολυμβητικές δεξαμενές
 
Το ΓΧΚ, με βάση τον περί Δημοσίων Κολυμβητικών Δεξαμενών Κανονισμό του 1996, αξιολογεί και δείγματα νερού από κολυμβητικές δεξαμενές για μικροβιολογικές και χημικές παραμέτρους.
 
Συγκεκριμένα, το 2016 εξετάστηκαν για μικροβιολογικές παραμέτρους, 855 δείγματα νερού από υπαίθριες και εσωτερικές κολυμβητικές δεξαμενές (για ολικά κολοβακτηριοειδή, E. coli, σταφυλόκοκκους καιολικό αριθμό μικροβίων (ΟΑΜ) στους 37oC). Τα 754 από αυτά τα δείγματα (88,2%), βρέθηκαν να συνάδουν με τον πιο πάνω Κανονισμό, ενώ 101 δείγματα (11,8%) βρέθηκαν εκτός προδιαγραφών. Στις περιπτώσεις δειγμάτων εκτός προδιαγραφών, λήφθηκαν άμεσα διορθωτικά μέτρα και έγινανεπαναληπτικές δειγματοληψίες.
 
Επιπλέον αναλύθηκαν 336 δείγματα στο πλαίσιο της Σύμβασης μεταξύ Κυπριακού Οργανισμού Αθλητισμού (ΚΟΑ) και ΓΧΚ, για εβδομαδιαίο έλεγχο των κολυμβητικών δεξαμενών του ΚΟΑ.
 
Αναλύθηκαν, επίσης 11 δείγματα από κολυμβητικές δεξαμενές για τις χημικές παραμέτρους pH, αγωγιμότητα, ολική αλκαλικότητα και ελεύθερο υπολειμματικό χλώριο.

Πηγή: (ΚΥΠΕ/ΑΧΡ/ΜΜ)