Συγκλονιστικό: «Η Χαρίτα Μάντολες στέκεται δίπλα μου» -video από Αρχείο ΡΙΚ-

Η επιλογή της ημερομηνίας αυτής δεν ήταν τυχαία: στις 9 Ιουνίου 1948 ιδρύθηκε το Διεθνές Συμβούλιο των Αρχείων υπό την αιγίδα της UNESCO. Ο Πρώτος Πρόεδρος του ήταν ο Charles Sama¬ran, Γενικός Διευθυντής των Εθνικών Αρχείων της Γαλλίας. Η παγκόσμια αρχειακή κοινότητα αγκάλιασε τη θεσμοθέτηση του εορτασμού και έκτοτε την ημέρα αυτή διοργανώνονται ποικίλες εκδηλώσεις από εθνικούς και τοπικούς αρχειακούς φορείς σε παγκόσμιο επίπεδο.

Αναγνωρίζοντας την μοναδικότητα του μουσειακού υλικού του ΡΙΚ, το Ιστορικό Αρχείο της Τράπεζας Κύπρου διοργάνωσε το βράδυ της Πέμπτης, 8 Ιουνίου, στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας στην παλιά Λευκωσία, εκδήλωση με ομιλήτρια την Προϊσταμένη του Αρχείου του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου, Φοίβια Σάββα. Η κυρία Σάββα ανέπτυξε το θέμα «Το Αρχείο ΡΙΚ: αναπόσπαστο τμήμα της Ιστορίας της Κύπρου».
Στην εισήγηση καταδείχθηκε η διαλεκτική σχέση η οποία αναπτύχθηκε μεταξύ του περιεχομένου του Αρχείου ΡΙΚ και της σύγχρονης Ιστορίας όχι μόνο της Κύπρου, αλλά και του ευρύτερου Ελληνισμού. Στο πλαίσιο αυτό αναλύθηκαν οι τομείς αρχειοθέτησης των ιστορικών ντοκουμέντων, τόσο στην περίπτωση της Τηλεόρασης, όσο και του Ραδιοφώνου. Αναφορά έγινε και στους υπόλοιπους τομείς δράσης του Αρχείου. Η καταγραφή της Ιστορίας του τόπου, στην πολύπλευρη διάστασή της, υποστηρίχθηκε με την προβολή αρχειακού υλικού, σε κάποιες των περιπτώσεων ανέκδοτου, καθώς και άλλων σημαντικών ευρημάτων που διατηρήθηκαν αναλλοίωτα στο πέρασμα των χρόνων. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού, το οποίο προβλήθηκε, ανάγεται χρονικά πριν από την δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεδομένου ότι το Αρχείο ΡΙΚ διαφυλάσσει όχι μόνο την δική του παραγωγή, αλλά και σπάνια ντοκουμέντα τα οποία φρόντισε να εντάξει στην συλλογή του.
Κατά τη διάρκεια της εισήγησης έγινε επίσης παρουσίαση της εξελικτικής πορείας του Αρχείου ΡΙΚ, καθώς και των έργων τα οποία αναλαμβάνονται, με σκοπό την συντήρηση, και ανάδειξη του αρχειακού πλούτου του. Η συνεργασία του Αρχείου του ΡΙΚ με πολιτισμικούς φορείς στην Κύπρο και το εξωτερικό, καθώς και η περίπτωση του Ψηφιακού Ηρόδοτου, μέσω του οποίου αναδείχθηκαν τα αποκλειστικά ντοκουμέντα της περιόδου του 1974, έτυχαν ξεχωριστής αναφοράς. Αναφορά έγινε και στο νέο χρηματοδοτούμενο Έργο το οποίο εξασφάλισε μόλις πρόσφατα το Αρχείο ΡΙΚ, και το οποίο θα δώσει την ευκαιρία για άνοιγμα στην κοινωνία, ακόμα παλαιότερου αρχειακού υλικού, το οποίο ανάγεται στην δεκαετία του 1950.
Με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Αρχείων, το Αρχείο ΡΙΚ προβάλλει το ντοκιμαντέρ «Η Χαρίτα Μάντολες στέκεται δίπλα μου». Το περιεχόμενο αφορά την περίπτωση της Χαρίτας Μάντολες, της γυναίκας που έγινε σύμβολο του αγώνα των Κυπρίων, με σκοπό την διακρίβωση της τύχης των δικών τους ανθρώπων. Η περίπτωση Μάντολες αποτελεί αναμφίβολα μια από τις πλέον δυνατές περιπτώσεις της τουρκικής εισβολής. Η ιστορία της ξεχώρισε ως ο άνθρωπος με τις περισσότερες ίσως απώλειες συγγενικών της προσώπων. Στις 21 Ιουλίου 1974, δώδεκα άντρες από την οικογένειά της συλλαμβάνονται μπροστά στα μάτια της: ανάμεσά τους ο πατέρας της Νεόφυτος, ο σύζυγός της Αντρέας, ο σύζυγος της αδελφής της Γιαννούλας, ο σύζυγος της αδελφής της Μάρως, ο θείος και νονός της, ο εξάδελφός της. Οι περισσότεροι γνωρίζουν την Χαρίτα Μάντολες ως μια ώριμη γυναίκα η οποία αγωνίζεται. Στο Αρχείο του ΡΙΚ διασώζεται η αρχή του αγώνα της: όταν η Χαρίτα Μάντολες, νεαρή τότε γυναίκα, προσπαθούσε να επικοινωνήσει, κάνοντας χρήση του τηλεφωνικού θαλάμου του προσφυγικού συνοικισμού στον οποίο διέμενε, με τον ίδιο τον Ραούφ Ντενκτάς. Χρησιμοποιώντας ως γλώσσα επικοινωνίας την μητρική της, την ελληνική, που ήταν η μόνη την οποία γνώριζε, αξιούσε το αυτονόητο: την επιστροφή του συζύγου της. Ξανά και ξανά.

Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ:

Το Αρχείο ΡΙΚ, το οποίο στεγάζεται σε ένα μοντέρνο χώρο συνολικής έκτασης 4500 τετραγωνικών μέτρων, σχεδιασμένο με διεθνείς προδιαγραφές, όσον αφορά την ασφάλεια του υλικού το οποίο διαχειρίζεται, περιλαμβάνει τους ακόλουθους Τομείς:
• Τηλεοπτικό Αρχείο
• Ραδιοφωνικό Αρχείο
• Μουσικό Αρχείο
• Φωτογραφικό Αρχείο
• Τομέα Γραπτών Ντοκουμέντων
• Βιβλιοθήκη
• Μουσείο Ραδιοτηλεόρασης

Το μουσειακό υλικό μας αποτελεί πηγή πληροφόρησης με σκοπό την κάλυψη της εσωτερικής παραγωγής του ΡΙΚ. Συγκεντρώνει όμως παράλληλα και το πρωτοφανές ενδιαφέρον τόσο των ερευνητών, όσο και του συνόλου της κοινωνίας. Ως φορέας διατήρησης και διάχυσης της πολιτισμικής κληρονομιάς του τόπου, το Αρχείο ΡΙΚ αναπτύσσει εξάλλου εξωτερικές συνεργασίες σε πολλαπλά επίπεδα, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Ως τέτοια αναφέρονται οι συνεργασίες με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, Βιβλιοθήκες, Ερευνητικά Κέντρα, Ραδιοτηλεοπτικούς Οργανισμούς, Κυβερνητικές Υπηρεσίες, Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Πολιτιστικούς Φορείς, κ. ά.

Πηγή: Αρχείο ΡΙΚ