Νέο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Συμβόλαιο για τα δικαιώματα των καταναλωτών

Σύμφωνα με την Βέρα Γιούροβα, η οποία ενημέρωσε τον Τύπο για την απόφαση του Κολεγίου των Επιτρόπων, η Κομισιόν απαγορεύει την εφαρμογή των διπλών επιπέδων ποιότητας σε όλα τα προϊόντα στο εσωτερικό της ΕΕ, δίνει δικαίωμα στα ίδια τα Κράτη Μέλη να επιζητούν αποζημίωση, επεκτείνει πλήρως τα δικαιώματα των καταναλωτών που υπάρχουν στις φυσικές συναλλαγές με τον ίδιο τρόπο στις συναλλαγές στο διαδίκτυο και εισαγάγει την έννοια της συλλογικής εκπροσώπησης των καταναλωτών, που μέχρι σήμερα ρυθμιζόταν μόνο σε εθνικό επίπεδο. 

Η Βέρα Γιούροβα, Επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων, πρόσθεσε μάλιστα ότι "σε έναν κόσμο όπου οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν μεγάλο πλεονέκτημα έναντι των μεμονωμένων καταναλωτών, πρέπει να εξισορροπήσουμε τις πιθανότητες", εξηγώντας ότι "δεν πρέπει να είναι πια φτηνό για τις εταιρίες να εξαπατούν", τους καταναλωτές.

H Ευρωπαϊκή Επιχειρηματική οργάνωση, Business Europe άσκησε ήδη κριτική στην πρόταση της Κομισιόν, την οποία η Βέρα Γιούροβα μιλώντας στο ΚΥΠΕ χαρακτήρισε "αναμενόμενη", σημειώνοντας ότι αναμένει "αντιδράσεις και από τα ίδια τα Κράτη Μέλη", ενώ τόνισε ότι η επιχειρηματική κοινότητα είχε ήδη εμπλακεί εκτενώς στην προετοιμασία της πρότασης της Κομισιόν. Η Βusiness Europe σε γραπτή ανακοίνωση αναφέρει ότι "η πρόταση της Κομισιόν είναι λύση σε αναζήτηση προβλήματος".

Αναλυτικά, σύμφωνα με την Κομισιόν, η πρόταση περιέχει τα εξής στοιχεία:

1. Ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών στο διαδίκτυο: Περισσότερη διαφάνεια σχετικά με τα αποτελέσματα αναζήτησης σε ηλεκτρονικές πλατφόρμες - Κατά την αναζήτηση, οι καταναλωτές θα ενημερώνονται με σαφήνεια όταν ένας έμπορος καταβάλλει ένα αποτέλεσμα αναζήτησης. Επιπλέον, οι ηλεκτρονικές αγορές πρέπει να ενημερώσουν τους καταναλωτές σχετικά με τις βασικές παραμέτρους που καθορίζουν την κατάταξη των αποτελεσμάτων. Νέα δικαιώματα των καταναλωτών για "δωρεάν" ψηφιακές υπηρεσίες. Όταν πληρώνουν για μια ψηφιακή υπηρεσία, οι καταναλωτές επωφελούνται από ορισμένα δικαιώματα ενημέρωσης και έχουν 14 ημέρες για να ακυρώσουν τη σύμβαση (δικαίωμα απόσυρσης). Η νέα συμφωνία για τους καταναλωτές θα επεκτείνει τώρα αυτό το δικαίωμα σε «δωρεάν» ψηφιακές υπηρεσίες για τις οποίες οι καταναλωτές παρέχουν τα προσωπικά τους δεδομένα, αλλά δεν πληρώνουν με χρήματα. Αυτό συνήθως ισχύει για τις υπηρεσίες αποθήκευσης cloud, τα social media ή τους λογαριασμούς ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

2. Παροχή στους καταναλωτές των εργαλείων για την επιβολή των δικαιωμάτων τους σε αποζημίωση: Στο πλαίσιο της νέας διαπραγμάτευσης για τους καταναλωτές, θα είναι δυνατό ένας ειδικευμένος φορέας, όπως μια οργάνωση καταναλωτών, να ζητήσει αποκατάσταση, όπως αποζημίωση, αντικατάσταση ή επισκευή, για λογαριασμό μιας ομάδας καταναλωτών που έχουν υποστεί βλάβη από παράνομη εμπορική πρακτική. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι καταναλωτές έχουν ήδη τη δυνατότητα να κινήσουν συλλογικές αγωγές, αλλά τώρα αυτή η δυνατότητα θα είναι διαθέσιμη σε όλες τις χώρες της ΕΕ.

Οι αντιπροσωπευτικές δράσεις δεν θα είναι ανοικτές σε δικηγορικά γραφεία, αλλά μόνο σε οντότητες όπως οι οργανώσεις καταναλωτών που είναι μη κερδοσκοπικές και πληρούν αυστηρά κριτήρια επιλεξιμότητας και παρακολουθούνται από δημόσια αρχή. Αυτό το νέο σύστημα θα εξασφαλίσει ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές θα μπορούν να επωφεληθούν πλήρως από τα δικαιώματά τους και θα μπορούν να λάβουν αποζημίωση, αποφεύγοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο καταχρηστικών ή μη επίδικων διαφορών.

Επιπλέον η νέα συμφωνία για τους καταναλωτές θα εξασφαλίσει ότι οι καταναλωτές σε όλα τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να ζητούν ατομικά ένδικα μέσα (π.χ. χρηματική αποζημίωση ή καταγγελία της σύμβασης) όταν θίγονται από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως επιθετική ή παραπλανητική εμπορία . Αυτή η προστασία ποικίλλει σημαντικά σε ολόκληρη την ΕΕ.

3. Εισαγωγή αποτελεσματικών κυρώσεων για παραβιάσεις της νομοθεσίας της ΕΕ για την προστασία των καταναλωτών

Κατά την Κομισιόν οι αρχές καταναλωτών της ΕΕ δεν είναι καλά εξοπλισμένες για την επιβολή κυρώσεων σε πρακτικές που δημιουργούν "καταστάσεις μαζικής βλάβης" που πλήττουν μεγάλο αριθμό καταναλωτών σε ολόκληρη την ΕΕ. Επί του παρόντος, το επίπεδο των κυρώσεων διαφέρει ευρέως ανάλογα με το κράτος μέλος και συχνά είναι πολύ χαμηλό για να έχει πράγματι αποτρεπτικό αποτέλεσμα, ιδίως στις εταιρείες που λειτουργούν διασυνοριακά.

Με την πρόταση, οι εθνικές αρχές καταναλωτών θα έχουν την εξουσία να επιβάλλουν αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις με συντονισμένο τρόπο. Για τις εκτεταμένες παραβάσεις που πλήττουν τους καταναλωτές σε αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ, το μέγιστο πρόστιμο που θα είναι διαθέσιμο θα είναι 4% του ετήσιου κύκλου εργασιών του εμπόρου σε κάθε κράτος μέλος.

Τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να εισάγουν υψηλότερα ανώτατα πρόστιμα.

4. Αντιμετώπιση της διπλής ποιότητας των καταναλωτικών προϊόντων: Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Κομισιόν από το Σεπτέμβριο του 2017, η νέα συμφωνία για τους καταναλωτές θα επικαιροποιήσει την οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές ώστε να καταστεί σαφές ότι οι εθνικές αρχές μπορούν να εκτιμούν και να αντιμετωπίζουν παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές που αφορούν την εμπορία προϊόντων σε αρκετές χώρες της ΕΕ, εάν η σύνθεση ή τα χαρακτηριστικά τους είναι σημαντικά διαφορετικά.

Τέλος το "New Deal" θα εξαλείψει την περιττή επιβάρυνση των επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων με την άρση των υποχρεώσεων των εταιρειών όσον αφορά το δικαίωμα επιστροφής του καταναλωτή. Για παράδειγμα, οι καταναλωτές δεν θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να επιστρέφουν προϊόντα που έχουν ήδη χρησιμοποιήσει εκτενώς και οι έμποροι δεν θα πρέπει πλέον να αποζημιώνουν τους καταναλωτές πριν λάβουν πραγματικά τα επιστρεφόμενα αγαθά.

Πηγή: (KYΠΕ/ΘΑ/ΓΧΡ)