Θετικά και αρνητικά στοιχεία για την Τουρκία στην έκθεση του ΕΚ για το 2016

Και αυτό γιατί ενώ από τη μια το ΕΚ υποστηρίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις σχετικά με την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης με την Τουρκία υπενθυμίζοντας ότι η ΕΕ είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας και ότι τα δύο τρίτα των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Τουρκία προέρχονται από κράτη μέλη της ΕΕ και υπογραμμίζοντας την οικονομική σημασία της Τουρκίας ως αγοράς ανάπτυξης για την ΕΕ, από την άλλη καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναστείλουν τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία εάν η συνταγματική δέσμη που προωθεί η τουρκική κυβέρνηση εφαρμοστεί ως έχει.

Η συζήτηση της έκθεσης στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που συνεδριάζει στο γίνεται το απόγευμα της Τετάρτης ενώ η ψήφιση της είναι προγραμματισμένη για την Πέμπτη το πρωί.

Κυπριακό
-----
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, το ΕΚ υπογραμμίζει ότι η επίλυση του προβλήματος θα είχε θετικό αντίκτυπο σε ολόκληρη την περιοχή, ωφελώντας κατά πρώτο και κύριο λόγο τόσο τους Ελληνοκυπρίους όσο και τους Τουρκοκυπρίους, χαιρετίζει την κοινή δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου 2014 ως βάση για τη διευθέτηση και συγχαίρει τους δύο ηγέτες της για την επίτευξη σημαντικής προόδου στο πλαίσιο των συνομιλιών.

Ζητά την εφαρμογή των συμφωνηθέντων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης ενώ εκφράζει την ικανοποίησή του για την, πρωτοφανή μέχρι σήμερα, όπως τη χαρακτηρίζει ανταλλαγή προτιμώμενων χαρτών και για την πρώτη διάσκεψη για την Κύπρο που πραγματοποιήθηκε με τις εγγυήτριες δυνάμεις και με τη συμμετοχή της ΕΕ, και υποστηρίζει τη συνέχισή της με σκοπό την επίτευξη αμοιβαία αποδεκτής συμφωνίας στο κεφάλαιο για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις.

Την ίδια στιγμή, το ΕΚ εκφράζει τη στήριξή του στην εξεύρεση μιας δίκαιης, συνολικής και βιώσιμης λύσης με βάση μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία και ενιαία ιθαγένεια με πολιτική ισότητα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, το διεθνές δίκαιο, το κεκτημένο της ΕΕ και με βάση τον σεβασμό των αρχών στις οποίες εδράζεται η Ένωση, ενώ εκφράζει και την ικανοποίησή του για την ισχυρή δέσμευση των μερών όσον αφορά την επίτευξη λύσης, υποδεικνύοντας ότι αναμένει από την Τουρκία  να επιδείξει ενεργό στήριξη για ταχεία και επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, και επαναλαμβάνοντας ότι η δέσμευση και η συμβολή της Τουρκίας υπέρ μιας συνολικής διευθέτησης παραμένει καθοριστικής σημασίας.

Παράλληλα το ΕΚ επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Τουρκία να αρχίσει να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο, να μεταβιβάσει την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑΗΕ) 550 (του 1984), και να απέχει από ενέργειες που αλλοιώνουν τη δημογραφική ισορροπία του νησιού μέσω της πολιτικής των παράνομων εποικισμών που εφαρμόζει.

Επισημαίνει δε την ανάγκη να υπάρχει ήδη καλή προετοιμασία για την εφαρμογή του κεκτημένου της ΕΕ στο μελλοντικό τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος μόλις τεθεί σε ισχύ η συμφωνία λύσης, αναγνωρίζει, εν προκειμένω, την απρόσκοπτη συνέχιση των εργασιών της δικοινοτικής ad hoc επιτροπής  προετοιμασίας της ΕΕ και δεσμεύεται να εντείνει τις προσπάθειες για συνεργασία με την τουρκοκυπριακή κοινότητα στο πλαίσιο της προετοιμασίας της για πλήρη ένταξη στην ΕΕ.

Παράλληλα το ΕΚ εξαίρει το σημαντικό έργο της ΔΕΑ και εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι παρέχεται καλύτερη πρόσβαση στις σχετικές τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών περιοχών και καλεί την Τουρκία να συνδράμει παρέχοντας πληροφορίες από τα στρατιωτικά της αρχεία ενώ επικροτεί και το διορισμό μόνιμου εισηγητή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τους αγνοούμενους.

Τέλος σε σχέση με την Κύπρο, το ΕΚ αναγνωρίζει το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να συνάψει διμερείς συμφωνίες με αντικείμενο την ΑΟΖ της και επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Τουρκία να σέβεται πλήρως τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων που αφορούν την εξερεύνηση και εκμετάλλευση φυσικών πόρων, σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο. Παροτρύνει δε την Τουρκία να συμπράξει στην ειρηνική επίλυση των διαφορών και να απέχει από κάθε απειλή ή ενέργεια που θα μπορούσε να επηρεάσει δυσμενώς τις σχέσεις καλής γειτονίας·


Ανθρώπινα δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες
---------
Στην έκθεση του το ΕΚ υπογραμμίζει ότι το 2016 ήταν ένα δύσκολο έτος για τον πληθυσμό της Τουρκίας, λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στη Συρία, του υψηλού αριθμού προσφύγων, της σύγκρουσης στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, μιας σειράς αποτρόπαιων τρομοκρατικών επιθέσεων και μιας βίαιης απόπειρας πραξικοπήματος στην οποία έχασαν τη ζωή τους 248 άτομα.

Το ΕΚ επαναλαμβάνει ότι καταδικάζει απερίφραστα την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου και εκφράζει την αλληλεγγύη του στον λαό της Τουρκίας, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα και την ευθύνη της τουρκικής κυβέρνησης να λάβει μέτρα για την προσαγωγή των δραστών στη δικαιοσύνη διασφαλίζοντας παράλληλα τον σεβασμό του κράτους δικαίου και του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη. Υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι τα μέτρα τα οποία ελήφθησαν στο πλαίσιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης είχαν εκτεταμένες, δυσανάλογες και μακροχρόνιες αρνητικές επιπτώσεις σε μεγάλο αριθμό πολιτών, καθώς και στην προστασία των θεμελιωδών ελευθεριών στη χώρα.

Στο πλαίσιο αυτό το ΕΚ καταδικάζει τις ομαδικές απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων και αστυνομικών, τη μαζική εκκαθάριση μέσων ενημέρωσης, τις συλλήψεις δημοσιογράφων, πανεπιστημιακών, δικαστών, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αιρετών και μη αξιωματούχων, μελών των υπηρεσιών ασφαλείας και απλών πολιτών και την κατάσχεση όλων των περιουσιακών τους στοιχείων και των διαβατηρίων, το κλείσιμο πολλών σχολείων και πανεπιστημίων και την ταξιδιωτική απαγόρευση που έχει επιβληθεί σε χιλιάδες τούρκους πολίτες βάσει των νόμων περί διαταγμάτων έκτακτης ανάγκης χωρίς εξατομικευμένες αποφάσεις και χωρίς δυνατότητα έγκαιρης δικαστικής επανεξέτασης· εκφράζει την ανησυχία του για τη δήμευση, ενίοτε δε εθνικοποίηση, τουρκικών ιδιωτικών εταιρειών και επιχειρήσεων· ζητεί την άμεση και άνευ όρων αποφυλάκιση όλων όσοι κρατούνται χωρίς να υπάρχουν αποδείξεις για τη συμμετοχή τους στην τέλεση αξιόποινης πράξης· εκφράζει τη λύπη του, στο πλαίσιο αυτό, για τη σοβαρή υπονόμευση των νομοθετικών εξουσιών του κοινοβουλίου·

Στην έκθεση του το ΕΚ σημειώνει επίσης πως λαμβάνει υπό σημείωση το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που έλαβε χώρα στις 16 Απριλίου 2017, το οποίο όμως, όπως αναφέρει, διεξήχθη υπό κατάσταση έκτακτης ανάγκης και υπό συνθήκες που εμπόδιζαν τη διεξαγωγή δίκαιης προεκλογικής εκστρατείας και την ενσυνείδητη επιλογή κάνοντας μάλιστα και λόγο για σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με το κύρος και τη νομιμοποίηση του αποτελέσματος.

Το ΕΚ καταδικάζει ακόμη δριμύτατα την υποστήριξη που έχουν εκφράσει επανειλημμένα ο Τούρκος Πρόεδρος και διάφοροι άλλοι πολιτικοί στην επαναφορά της θανατικής ποινής, υπενθυμίζοντας ότι η απερίφραστη απόρριψη της θανατικής ποινής αποτελεί ουσιαστικό προαπαιτούμενο προκειμένου μια χώρα να είναι μέλος της ΕΕ και υπογραμμίζοντας ότι η επαναφορά της θανατικής ποινής θα συνιστούσε παραβίαση των διεθνών δεσμεύσεων της Τουρκίας, θα έθετε υπό αμφισβήτηση την ιδιότητά της ως μέλους του Συμβουλίου της Ευρώπης και θα οδηγούσε σε άμεσο τερματισμό των ενταξιακών συνομιλιών με την ΕΕ και της προενταξιακής βοήθειας.

Καλεί δε την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, σύμφωνα με το διαπραγματευτικό πλαίσιο, να προχωρήσουν χωρίς καθυστέρηση σε επίσημη αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία εάν η δέσμη για τη συνταγματική μεταρρύθμιση εφαρμοστεί ως έχει.

Καταδικάζει ακολούθως τη φυλάκιση 11 βουλευτών που ανήκουν στο Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP), συμπεριλαμβανομένων των συμπροέδρων του Figen Yuksekdag και Selahattin Demirtas, ενός βουλευτή του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και 85 κούρδων δημάρχων αλλά και τη σοβαρή οπισθοδρόμηση και τις παραβιάσεις της ελευθερίας της έκφρασης και τις σοβαρές παραβιάσεις της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των δυσανάλογων απαγορεύσεων σε δικτυακούς τόπους μέσων ενημέρωσης και μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Καταδικάζει επίσης την απόφαση του τουρκικού κοινοβουλίου να άρει με αντισυνταγματικό τρόπο την ασυλία μεγάλου αριθμού βουλευτών, μεταξύ των οποίων 55 από τους 59 βουλευτές του HDP, ανοίγοντας τον δρόμο για τις συλλήψεις μελών της αντιπολίτευσης και αμαυρώνοντας την εικόνα του κοινοβουλίου ως δημοκρατικού θεσμού, ενώ εκφράζει και την ανησυχία του για το γεγονός ότι δικαστές και εισαγγελείς εξακολουθούν να υφίστανται ισχυρές πολιτικές πιέσεις και ότι 4.000 εξ αυτών, ήτοι περίπου το ένα τέταρτο του συνόλου των δικαστών και εισαγγελέων, έχουν απολυθεί ή συλληφθεί και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν δημευτεί οι περιουσίες τους και καλεί την Τουρκία να αποκαταστήσει και να εφαρμόσει όλες τις νομικές εγγυήσεις για να διασφαλίσει τον πλήρη σεβασμό της ανεξαρτησίας του δικαστικού συστήματος.

Το ΕΚ καλεί ακόμη την Τουρκία να προστατεύσει τα δικαιώματα των πλέον ευάλωτων ομάδων και των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες και εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι πορείες των ΛΟΑΔΜ στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη απαγορεύτηκαν για δεύτερο κατά σειρά έτος.

Καλεί  επίσης την τουρκική κυβέρνηση να σεβαστεί και να εκπληρώσει στο ακέραιο τις νομικές υποχρεώσεις που έχει αναλάβει για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και, ειδικότερα, τη διενέργεια, με καλή πίστη, πλήρους καταγραφής των ελληνικών, αρμενικών, ασσυριακών και άλλων μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς που καταστράφηκαν ή κατέρρευσαν κατά τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα, να κυρώσει τη Σύμβαση της UNESCO του 2005 για την προστασία και την προώθηση της πολυμορφίας των πολιτιστικών εκφράσεων και να συνεργαστεί με τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς, ιδίως με το Συμβούλιο της Ευρώπης, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης και της σκόπιμης καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς·

Σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας
---------
Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, το ΕΚ υπογραμμίζει τη στρατηγική σημασία που έχουν οι καλές σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας και εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι τα ενταξιακά μέσα δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στο έπακρο και ότι με την πάροδο των ετών, η στήριξη της κοινής γνώμης στην πλήρη ενσωμάτωση της Τουρκίας στην ΕΕ έχει εξασθενήσει σε αμφότερες τις πλευρές.

Το ΕΚ ζητεί εμβάθυνση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας σε βασικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, η μετανάστευση, η ενέργεια, η οικονομία και το εμπόριο, και επαναλαμβάνει ότι είναι αναγκαία η διαφύλαξη και η ενθάρρυνση του διαλόγου και της συνεργασίας, ενώ την ίδια στιγμή θεωρεί ότι η ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων θα μπορούσε να αποφέρει απτά οφέλη στους πολίτες της Τουρκίας και της ΕΕ, και, ως εκ τούτου, δεδομένων των σημερινών δυσλειτουργιών της τελωνειακής ένωσης, υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής για την έναρξη διαπραγματεύσεων σχετικά με την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, υπενθυμίζοντας ότι η ΕΕ είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας και ότι τα δύο τρίτα των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Τουρκία προέρχονται από κράτη μέλη της ΕΕ και υπογραμμίζοντας την οικονομική σημασία της Τουρκίας ως αγοράς ανάπτυξης για την ΕΕ.

Ωστόσο το ΕΚ σημειώνει ότι το πλήρες δυναμικό της Τελωνειακής Ένωσης θα επιτευχθεί μόνον όταν η Τουρκία εφαρμόσει στο ακέραιο το πρόσθετο πρωτόκολλο έναντι όλων των κρατών μελών, λαμβάνοντας υπό σημείωση και το συμπέρασμα της Επιτροπής σύμφωνα με το οποίο η εξάλειψη των εμποδίων στη λειτουργία της τελωνειακής ένωσης από την πλευρά της Τουρκίας θα ενίσχυε την περαιτέρω εμπορική της ολοκλήρωση με την ΕΕ.

Το ΕΚ στην έκθεση της Κάτι Πίρι επισημαίνει στη συνέχεια ότι η ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων είναι πολύ σημαντική για τους Τούρκους πολίτες και παροτρύνει την τουρκική κυβέρνηση να συμμορφωθεί πλήρως με τα τελευταία εναπομένοντα κριτήρια, όπως προσδιορίζονται στον χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων

Επίσης το ΕΚ επαινεί τη δέσμευση της τουρκικής κυβέρνησης και των τοπικών ΜΚΟ και το πνεύμα φιλοξενίας που επιδεικνύει ο τουρκικός λαός παρέχοντας φιλοξενία σε περίπου 3 εκατομμύρια πρόσφυγες και καλεί την Άγκυρα και την ΕΕ να συνεχίσουν τις περιπολίες στο Αιγαίο, να εντείνουν τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και να θέσουν σε πλήρη και ουσιαστική εφαρμογή τη συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ - Τουρκίας και τις διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής που έχουν υπογραφεί με τη Βουλγαρία και την Ελλάδα.

Το ΕΚ καταδικάζει ακόμη δριμύτατα τις δηλώσεις του Προέδρου Ερντογάν, ο οποίος κατηγόρησε ορισμένους από τους ηγέτες της ΕΕ για «ναζιστικές πρακτικές» και αποκάλεσε τους πολίτες τους «Ναζί», επισημαίνοντας ότι η συνέχιση αυτών των αδικαιολόγητων δηλώσεων υπονομεύει την αξιοπιστία της Τουρκίας ως πολιτικού εταίρου και ότι η εξαγωγή των εσωτερικών της συγκρούσεων συνιστά απειλή στην ειρηνική συνύπαρξη στην κοινωνία, στα κράτη μέλη της ΕΕ στα οποία υπάρχει μεγάλη κοινότητα πολιτών τουρκικής καταγωγής.

Επαναλαμβάνει δε τη σημασία που έχει η διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας και καλεί , εν προκειμένω, την Τουρκία να εντείνει τις προσπάθειες για την επίλυση διμερών διαφορών που εκκρεμούν, στις οποίες περιλαμβάνονται και μη διευθετηθείσες νομικές υποχρεώσεις και ανεπίλυτες διαμάχες με τους άμεσους γείτονές της όσον αφορά τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα και τον εναέριο χώρο, σύμφωνα με τις διατάξεις του Χάρτη του ΟΗΕ και με το διεθνές δίκαιο. Στο πλαίσιο αυτό το ΕΚ καλεί την τουρκική κυβέρνηση να υπογράψει και να κυρώσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS),  προτρέπει την κυβέρνηση της Τουρκίας να θέσει τέλος στις επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων της Ελλάδας και να σεβαστεί την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία όλων των γειτόνων της ενώ θεωρεί και λυπηρό το γεγονός ότι δεν έχει ανακληθεί ακόμη η απειλή του casus belli που έχει κηρύξει η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση κατά της Ελλάδας·

Το ΕΚ καλεί επίσης την τουρκική κυβέρνηση να σταματήσει τα σχέδιά της για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στο Akkuyu, επισημαίνοντας ότι η επιλεγείσα τοποθεσία βρίσκεται σε έντονα σεισμογενή ζώνη, γεγονός που ενέχει σοβαρούς κινδύνους όχι μόνο για την Τουρκία, αλλά και για τη Μεσόγειο και ζητώντας, για τον σκοπό αυτό από την τουρκική κυβέρνηση να συνεργαστεί, ή τουλάχιστον να διαβουλευτεί για οιαδήποτε μελλοντική εξέλιξη στο Akkuyu με τις γειτονικές της χώρες, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος.

Τέλος γίνεται αναφορά στο Συριακό, με το ΕΚ να σημειώνει πως μόνο μια αξιόπιστη πολιτική λύση θα διασφαλίσει τη σταθερότητα στη Συρία και θα επιτρέψει την οριστική ήττα του ISIS/Daesh και άλλων ομάδων στη Συρία που έχουν χαρακτηριστεί τρομοκρατικές από τον ΟΗΕ και επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Τουρκία να σεβαστεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των γειτόνων της.

Υπενθυμίζεται ότι η έκθεση εγκρίθηκε από την αρμόδια Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του ΕΚ με 51 ψήφους υπέρ, 3 κατά και 14 αποχές με τους τρεις παρόντες Κύπριους Ευρωβουλευτές Τάκη Χατζηγεωργίου (GUE/NGL), Κώστα Μαυρίδη (S&D) και Δημήτρη Παπαδάκη (S&D) να ψηφίζουν αποχή.

Σύμφωνα με πληροφορίες όλοι οι Κύπριοι Ευρωβουλευτές πλην της Ελένης Θεοχάρους η οποία προτίθεται να καταψηφίσει την έκθεση λόγω της αναφοράς στη ΔΔΟ, προτίθενται να τηρήσουν αποχή κατά τη ψήφιση.

Πηγή: ΚΥΠΕ